Ο Βίλελμ Ρίχαρντ Βάγκνερ (22 Μαΐου 1813 – 13 Φεβρουαρίου 1883) ήταν Γερμανός συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας και συγγραφέας δοκιμίων με θέματα γύρω από την μουσική. Γεννήθηκε στην Λειψία και είναι κυρίως φημισμένος για τις όπερές του. Ο ίδιος, πρωτοτύπησε, γράφοντας ο ίδιος πέρα από την μουσική, και το λιμπρέτο (τους διαλόγους) κάθε όπερας. Αποτύπωσε το όραμά του σχετικά με το πως θα έπρεπε να στήνετε μια όπερα, σε μια σειρά από δοκίμια. Εκεί διατύπωσε τον όρο “Gesamtkunstwerk” που στα γερμανικά σημαίνει “ολικό έργο τέχνης”, εννοώντας, μάλλον, πως τα πάντα σε μια παράσταση, η ποίηση, τα οπτικά, οι φωτισμοί, η φιλοσοφική σκέψη του δημιουργού και, φυσικά, η μουσική είναι στοιχεία που συναποτελούν ένα έργο τέχνης και αποσκοπούν στην υποστήριξη του δράματος. Οι συνθέσεις του χαρακτηρίζονταν από πολύπλοκες δομές, πλούσιες αρμονίες κι ενορχηστρώσεις, ενώ προς την τελευταία περίοδο της καλλιτεχνικής του δράσης, πήγε την μουσική τέχνη μπροστά με καινοτομίες όπως οι συχνές τονικές μεταβολές. Συγκεκριμένα, η όπερά του “Τριστάνος και Ιζόλδη” θεωρείται εναρκτήριο σημείο του μοντερνισμού στην μουσική. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ανάμειξη του Βάγκνερ με την πολιτική. Διατηρούσε επαφές με σοσιαλιστές, εθνικιστές, ενώ είχε σε εκτίμηση πολιτικά και προσωπικά τον Ρώσο αναρχικό Μιχαήλ Μπακούνιν. Είχε δεχτεί την επίδραση των γραπτών του Γάλλου ουτοπιστή σοσιαλιστή Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν και του Γερμανού φιλοσόφου Λουδοβίκου Φόιερμπαχ. Όλα αυτά στην νιότη του, καθώς αργότερα μελέτησε τα γραπτά του Σοπενχάουερ, ενώ προς τα τέλη της ζωής του στράφηκε στον Χριστιανισμό με θέρμη, ενώ συμμετείχε στους κύκλους των υποστηρικτών του Γερμανικού Εθνικισμού, παρέχοντας υποστήριξη με γραπτά όπου διατύπωνε τις αντισημιτικές του προκαταλήψεις.
Σε κάθε περίπτωση ο Ρίχαρντ Βάγκνερ ήταν αντιφατική προσωπικότητα, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι. Εξάλλου, το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα διακρίνεται στην σύγχρονη μουσική, αλλά και στον χώρο των οπτικών τεχνών (“visual arts”), καθώς και στον χώρο της φιλοσοφίας. Πέθανε στις 13 Φλεβάρη του 1883 στην Βενετία από καρδιακή προσβολή. Η σωρός του μεταφέρθηκε στην Γερμανία και τάφηκε στον κήπο της Βίλλα Βάινφριντ στο Μπαϊρόιτ, όπου μέχρι σήμερα, στο εκεί φεστιβάλ ανεβαίνουν παραστάσεις με τις όπερές του.
πηγή: wikipedia
