Αγαπώ να διαβάζω Ιστορία από μικρή ηλικία. Από την εποχή που στο μάθημα της Ιστορίας στην Τρίτη Δημοτικού διδασκόμασταν τους άθλους του Ηρακλή, του Θησέα, την Αργοναυτική Εκστρατεία, τον Τρωικό Πόλεμο και τις περιπλανήσεις του “πολύτροπου” Οδυσσέα. Είχα από τότε καλό μνημονικό, σε βαθμό που όσο θυμάμαι μόνο εγώ μπορούσα από όλη την τάξη να θυμηθώ τις χρονολογίες, τις μάχες και άλλα τέτοιου είδους, άχαρα πράγματα. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι και στην τάξη της Δέσμης ακόμη, μονάχα σε μένα άρεσε το μάθημα της Ιστορίας. Παραδέχομαι, βέβαια, πόσο δυσφορούσα όταν μελετούσα το κεφάλαιο το σχετικό με τη Μικρασιατική Καταστροφή, με τις διπλές ημερομηνίες που έπρεπε να αποστηθίσουμε, μία για το παλιό (Ιουλιανό) ημερολόγιο και μία για το νέο (Γρηγοριανό).
Μετά από τόσα χρόνια και έχοντας αποκτήσει πτυχίο Ιστορικού, παραδέχομαι, πλέον, ότι δεν αδικώ τους παλιούς συμμαθητές και τις παλιές συμμαθήτριες καθώς και τα αμέτρητα παιδιά που βαρυγκομούν στη σκέψη ότι έχουν μάθημα Ιστορίας. Πώς αλλιώς, τη στιγμή που το κύριο μέρος του μαθήματος ήταν η αποστήθιση χρονολογιών και παπαγαλίας; Τα παιδιά σνομπάρουν το συγκεκριμένο αντικείμενο, όσο είναι στο σχολείο. Αλλά και αν κάποια παιδιά, από κάποιο ένστικτο, αισθάνονται ότι αξίζει τον κόπο να δώσουν προσοχή, παγιδεύονται στην στείρα πατριδογνωσία με επινοημένες παραδόσεις και ιστορικούς μύθους. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά αυτά, μετά τα σχολικά χρόνια είναι ενήλικες έρμαια των ψευδοϊστορικών τηλεπωλητών.
Το πρόβλημα, εκτιμώ, οφείλεται στην στόχευση του θεσμικά υπεύθυνου για την παιδεία: ως στόχο θέτει τη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης και όχι ιστορικής συνείδησης, τέτοιας που θα επέτρεπε στους μαθητές και στις μαθήτριες να αντιλαμβάνονται τα ιστορικά φαινόμενα, τους συσχετισμούς μεταξύ των ιστορικών γεγονότων κ.α. Στο εξωτερικό, ήδη από τη δεκαετία του 1960 κυρίαρχη είναι η τάση της κοινωνικής ιστορίας, της ιστορίας των λαών ως πληθυσμιακές ομάδες, ως τάξεις, ενώ μελετώνται και τα κοινωνικά φαινόμενα. Στα Πανεπιστήμιά μας η τάση αυτή ακολουθείται με γόνιμα αποτελέσματα. Στα σχολεία μας, όμως, έχουμε μείνει σε μια Ιστορία που ήταν του συρμού τον 19ο αιώνα. Κατά καιρούς έχω την επιθυμία να γράψω σύντομα ιστορικά αρθράκια βάση των σπουδών μου και της κατοπινής μελέτης μου. Μετά, θυμάμαι το κράξιμο που δέχτηκαν τόσοι και τόσοι “αιρετικοί” που το ξανασκέφτομαι. Ποιος ξέρει. Ίσως στο μέλλον.
Ο Τοποτηρητής
