Όλο και κάπου θα έχεις ακούσει την άποψη ότι “μια γυναίκα που εγκυμονεί, αν ακούει μουσική του Μότσαρτ, θα αποκτήσει παιδί με αναπτυγμένες πνευματικές δυνατότητες” (ή κάτι τέτοιο). Δεν σου κρύβω ότι πάντα μου ακουγόταν παράδοξο. Αρκετοί υποστηρίζουν κάτι ελαφρώς διαφορετικό: ότι είναι καλό όταν μεγαλώνουμε παιδιά, να φροντίζουμε να ακούγεται στο σπίτι κλασική μουσική, ιδιαίτερα Μότσαρτ. Κάτι τέτοιο κάνει, υποτίθεται καλό στην ανάπτυξή τους. Αυτή η θεωρία καλείται “Mozart effect”, δηλαδή η επίδραση του Μότσαρτ. Αυτό έχει βάση;
Το 1993 οι επιστήμονες Φράνσις Ρόσερ, Γκόρντον Σο και Κάθριν Κάι διεξήγαν μια έρευνα με την συμμετοχή τριάντα έξι κολεγιακών φοιτητών. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε κάποιες ασκήσεις που αποτελούσαν μέρος του ευρύτερου τεστ νοημοσύνης των Στάνφορντ-Μπίνετ. Αυτές οι ασκήσεις είχαν να κάνουν με την χωρική συλλογιστική (δηλαδή την ικανότητα του κάθε ανθρώπου να επεξεργάζεται στο μυαλό του αντικείμενα και χώρους στις τρεις διαστάσεις). Οι συμμετέχοντες έκαναν αυτά τα τεστ τρεις φορές· μία φορά αφού άκουσαν μουσική του Μότσαρτ (συγκεκριμένα την Σονάτα για δύο πιάνα σε Ρε Μείζων/Ματζόρε Κ. 448), άλλη μία έχοντας δεχθεί εκφώνηση οδηγιών για χαλάρωση, και άλλη μία με σιωπή. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ακρόαση της σονάτας του Μότσαρτ επέδρασε πάνω στους φοιτητές ώστε να έχουν κάπως καλύτερες επιδόσεις, με την επισήμανση, όμως, ότι η επίδραση αυτή είχε διάρκεια μόλις δέκα πέντε λεπτά.
Τα πορίσματα αυτής της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό έντυπο “Nature”. Σύμφωνα με αυτά φαίνεται ότι η ακρόαση του συγκεκριμένου μουσικού κομματιού, στα συγκεκριμένα άτομα, επέδρασε θετικά στην αύξηση της χωρικής αντίληψης. Δεν έγινε λόγος για αύξηση του γενικού δείκτη νοημοσύνης.
Το 1994 στους New York Times ο μουσικός αρθρογράφος Άλεξ Ρος έγραψε επιπόλαια ότι “ερευνητές απέδειξαν ότι το να ακούς Μότσαρτ σε κάνει πιο έξυπνο”. Το έγραψε προκειμένου να πείσει τους αναγνώστες του ότι ο Μότσαρτ είναι ο σπουδαιότερος συνθέτης στον κόσμο, αντί του Μπετόβεν. Στην πορεία βγήκαν άρθρα που κάνουν λόγο για την θετική επίδραση του Μότσαρτ στα έμβρυα, μέχρι και στα φυτά. Η ίδια, πάντως, η Φράνσις Ρόσερ, όταν ρωτήθηκε σχετικά, δήλωσε πως “εμείς ποτέ δεν ισχυριστήκαμε ότι το να ακούς κλασική μουσική σε κάνει εξυπνότερο είτε ενήλικος είτε παιδί”. Συμπλήρωσε, βέβαια, πως η έκθεση των παιδιών σε όμορφα πολιτιστικά έργα είναι ωφέλιμη, αλλά αν το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων, αυτό που ίσως βοηθήσει, είναι η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου.
Προσωπικά ακούω πολύ μουσική. Τα τελευταία χρόνια έχω εκτιμήσει και την κλασική μουσική. Πολλές φορές με γαληνεύει, κάποιες με ενθουσιάζει. Η άποψή μου είναι πως όλα τα είδη μουσικής έχουν το κοινό τους. Συγγενικό πρόσωπο είχε περάσει στην Ιατρική – πριν πάρα πολλά χρόνια – διαβάζοντας με υπόκρουση χέβι μέταλ. Ποιος θα πει ότι ο Όζι Όζμπορν δεν του έκανε καλό;
Κώστας Μαζιώτης
