Σχεδόν αυθόρμητα μου “βγαίνει” να αποκαλέσω την Βανέσα Κουρτέση τζαζ ποιήτρια. Οι τρεις συνθέσεις του πρόσφατου EP με τίτλο “Spending time with Esther” , μπορούν κάλλιστα μα χαρακτηριστούν ως λυρικές και ελεγειακές. Με βαθιές σπουδές στην μουσική, γνώση και συνεπικουρούμενη από σπουδαίους συνεργάτες, η Βανέσα, μεταξύ Άμστερνταμ και Αθήνας, και μεσούσης της πανδημίας και της επακόλουθης καραντίνας, ηχογράφησε ένα αληθινό κομψοτέχνημα, τέτοιο που με κάνει περήφανο το γεγονός ότι είχα την ευκαιρία να ακούσω.
Να μην σε κουράζω, όμως. Ακολουθεί η πραγματικά σπουδαία συνέντευξη που μου παραχώρησε η καλλιτέχνις!
1. Με τα τρία τραγούδια του EP προσπαθείς να πεις την ιστορία μιας
γυναίκας που έζησε πριν 300 χρόνια και για την οποία, αν καταλαβαίνω καλά,
έχει διασωθεί μονάχα μια αναφορά σε ένα ποίημα – με άλλο όνομα – και ό,τι
σχετικό με την ερωτική της σχέση με τον συγγραφέα του ποιήματος. Πώς
προσπάθησες να προσεγγίσεις την ιστορία της, προκειμένου να την διηγηθείς
με τα τραγούδια σου;
Κάποια χρόνια πριν, άρχισα τυχαία να αναζητώ την ιστορία του ονόματός μου, Βανέσσα. Προς έκπληξή μου ανακάλυψα την ιστορία της Esther Vanomrigh και του Jonathan Swift και άρχισα να διαβάζω άρθρα, κείμενα, ποιήματα, σχετικά με τα εμπλεκόμενα πρόσωπα. Η ιστορία αυτή έχει να κάνει με την ερωτική σχέση μεταξύ των δύο, μία σχέση κακοποιητική, τουλάχιστον για τα δεδομένα της δικής μας εποχής. Ο Jonathan Swift έδωσε το όνομα Vanessa στην Esther σε ένα ποίημά του και έτσι εκείνη έχει μείνει στη μνήμη ως Vanessa πια. Αυτό που με συγκίνησε πιο πολύ στην ιστορία αυτή, πέρα από το πώς βίωσε η γυναίκα αυτή τη ζωή της και τη σχέση της με τον Swift, είναι ότι κάθε μετέπειτα συζήτηση-καθότι ο Swift ήταν ήδη διάσημος συγγραφέας την εποχή εκείνη-απέκλειε την προσωπικότητα της Esther-Vanessa, δικαιολογούσε καθόλα τον Swift και δυστυχώς λίγα σώζονται και γνωρίζουμε για τη ζωή της, παρά μόνο ότι αφορά τη σχέση αυτή. Το γεγονός αυτό, με οδήγησε στη σκέψη να διηγηθώ μια ιστορία σε μια συνθήκη όπου η Έσθερ ξυπνάει στην εποχή μας και επανασυστήνεται, της δίνεται μια ακόμα ευκαιρία να διεκδικήσει την ταυτότητά της που χάθηκε στο χρόνο, και σε μία κοινωνία που επιλέγει να δει μέσα από ένα πολύ άδικο και πατριαρχικό πρίσμα. Αυτή η σκέψη και η αρχή του Project “I am Esther” ξεκίνησε σε μία περίοδο που είχα ανάγκη να εκφραστώ η ίδια. Μέσα από τη μουσική αυτή θέλησα να επικοινωνήσω το ζήτημα της κατάθλιψης, των κρίσεων πανικού, το κοινωνικό στίγμα σε ότι έχει να κάνει με την ψυχολογία και την κακοποίηση αλλά και την επιστροφή στον πυρήνα και ότι όλα ξεπερνιούνται και εξελίσσονται. Η Esther έγινε το πρόσωπο μέσα από το οποίο μπόρεσα να συζητήσω και δικά μου θέματα, έγινε η περσόνα μου και μέσω της μουσικής υπάρχει μια δυαδικότητα, είμαστε και οι δύο εκεί, η Esther και εγώ, μιλάμε η μία για την άλλη, βοηθάμε και στηρίζουμε η μία την άλλη όταν κάποια αποθαρρύνεται να εκφραστεί. Αυτό συνέβη και κατά τη διάρκεια της σύνθεσης των τραγουδιών, ήμασταν και οι δύο παρούσες. Διαβάζοντας όσα μπορούσα για την Esther-Vanessa, και μετέπειτα δίνοντας τη σκυτάλη στη φαντασία μου, έχτισα μια περσόνα, μία φίλη από μία άλλη εποχή που είναι πλέον παρούσα σε ό,τι κάνω καλλιτεχνικά, είναι εκεί, με εμπνέει και με στηρίζει.
2. Η ανθρώπινη Ιστορία είναι γεμάτη άνδρες: πολιτικούς, στρατιωτικούς,
δημιουργούς και επιστήμονες. Ακόμη και από την αρχαιότητα, όπου η έρευνα
κατέδειξε την ύπαρξη γυναικών φιλοσόφων, τίποτα δεν φαίνεται να έχει
διασωθεί από όσα έχουν διδάξει αυτές οι γυναίκες ή από την ζωή τους
γενικότερα. Αισθάνεσαι ότι οι σημερινές γυναίκες δημιουργοί, επιστήμονες
κλπ έχετε κάποιο χρέος απέναντί τους και ποιο είναι αυτό;
Έχουμε χρέος να είμαστε συνειδητοποιημένες κατ’ αρχάς. Να γνωρίζουμε τι σημαίνει να είσαι γυναίκα καλλιτέχνις, ότι εμείς πολλές φορές αναγκαζόμαστε να αποδεικνύουμε ότι αξίζουμε επειδή και μόνο είμαστε γυναίκες και να διεκδικούμε ένα χώρο που στους άντρες καλλιτέχνες είναι συνήθως πιο εύκολα δοσμένος. Έχουμε χρέος να είμαστε υποστηρικτικές η μία απέναντι στην άλλη, καθώς η κοινωνία που μεγαλώσαμε λειτουργεί διασπαστικά. Θεωρώ λοιπόν ότι οφείλουμε να έχουμε συνείδηση, να διαβάζουμε, να συζητάμε, να στηρίζουμε η μία την άλλη και να ανοίγουμε περισσότερο χώρο έκφρασης για τις επόμενες γενιές όπως και οι προηγούμενες αγωνίστηκαν για εμάς.
3. Με ποιον τρόπο προσέγγισες τις συνθέσεις και τις ενορχηστρώσεις;
Υπάρχουν κάποιες επιρροές που πιστεύεις κυριάρχησαν κατά την όλη
διαδικασία και, αν θες, μπορείς να τις κατονομάσεις;
Οι συνθέσεις των τραγουδιών ήρθαν αβίαστα, με μια ιδέα που φώλιασε στο μυαλό μου και σαν τραγούδια ολοκληρώθηκαν σχεδόν αμέσως, μελωδικά και στιχουργικά. Η Billy Holiday, Ο Χάρης Λαμπράκης-ένας μουσικός που θαυμάζω απεριόριστα και έχω τη χαρά να παίζει στο a sweet song about panic-, η Norah Jones, η Etta James, η Ιωάννα Γεωργακοπούλου, και πολλοί άλλοι που έχουν αγγίξει την ψυχή μου ήταν εκεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Η ενορχήστρωση είναι ένα άλλο ζήτημα και είναι πάρα πολύ σημαντικό για την αισθητική και το ύφος ενός κομματιού. Η αισθητική κατεύθυνση που ήθελα να έχει ο δίσκος ήταν ξεκάθαρη εξ’ αρχής επομένως αυτό λειτούργησε βοηθητικά και για τους συνεργάτες μου. Είχα ήδη στο μυαλό μου δηλαδή το τι θέλω να ακούσω σε κάθε κομμάτι, πώς θέλω να δομηθεί και τι όργανα θα παίζουν. Στο sweet song about panic για παράδειγμα, ήθελα να ακούσω τζαζ ήχο, μια μπαλάντα σχεδόν ερωτική, μέσω μιας ιστορίας που εξελίσσεται και μιλάει για μία κρίση πανικού και για την αποπροσωποποίηση, ήθελα να υπάρχει κορύφωση και απανεμιά. Σε αυτό βοήθησε ο Γιώργος Μπερερής, ένας εξαιρετικός πιανίστας και συνθέτης ο οποίος ανέλαβε την εναρμόνιση του κομματιού, ακούγοντας προσεκτικά τον κάθε στίχο και δίνοντας τον ήχο που είχα φανταστεί. Το Grey sky είναι ενορχηστρωμένο για τρομπόνι, κλαρινέτο και κόντρα μπάσο από τον Massimiliano Dossoli. Το σημαντικότερο για μένα πάντως στη διαδικασία ήταν η ξεκάθαρη αισθητική κατεύθυνση που είχα, οι ιστορίες που ήθελα να πω-γιατί κάθε κομμάτι για μένα αναφέρεται σε μια ιστορία- και φυσικά οι καταπληκτικοί συνεργάτες που είχα που μπόρεσαν να υλοποιήσουν αυτές τις ιδέες μουσικά και δημιουργικά.
4. Τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν μέσα στην πανδημία, σε Ελλάδα και
Ολλανδία. Δεδομένων των δυσκολιών με τα πρωτόκολλα υγείας, μου φαίνεται
ότι πραγματοποιήσατε, εσύ και οι συνεργάτες σου αληθινό άθλο. Σε
παρακαλώ, μίλησέ μας λίγο για αυτό.
Η αλήθεια είναι πως όλη η αναμονή της ηχογράφησης και της προετοιμασίας μου έδωσε πολύ μεγάλο ενθουσιασμό και ώθηση για δημιουργικότητα. Μέσα σε μια περίοδο που όλα ήταν αβέβαια-και ακόμα είναι-είχα κάτι να περιμένω. Το οποίο βέβαια ευχόμουν να πραγματοποιηθεί και νη μην ακυρωθεί λόγω κάποιου έκτακτου μέτρου, καθώς ταξιδέψαμε όλοι μαζί από την Ολλανδία στην Ελλάδα για να ηχογραφήσουμε. Η ομάδα αποτελείται από μουσικούς που μένουν στην Ολλανδία και από το Χάρη Λαμπράκη και το Νίκο Σιδηροκαστρίτη που μένουν στην Αθήνα. Οι πρόβες έγιναν στο Ρότερνταμ και ταξιδεύοντας στην Ελλάδα κάναμε πια πρόβα όλοι μαζί. Η αλήθεια είναι ότι ήταν ένα ριψοκίνδυνο σχέδιο σε καιρούς πανδημίας καθώς ζούσα με το φόβο ότι μπορεί όλα να ακυρωθούν αλλά ευτυχώς τα καταφέραμε και το EP είναι πια εκεί έξω!
5. Θα υπάρξει ολοκληρωμένο άλμπουμ; Μια συνέχεια της ιστορίας της
Έσθερ; Κάτι άλλο, ίσως;
Το EP αυτό είναι μια ολοκληρωμένη ιστορία. Δηλαδή παρόλη τη μικρή διάρκεια που έχει, για εμένα έχει ειπωθεί ό,τι είχα ανάγκη να πω σε σχέση με τη συγκεκριμένη ιστορία. Η Έσθερ όμως πλέον και η ιδέα της είναι ένα κομμάτι μου, και η λογική της περσόνας είναι κάτι που με ενδιαφέρει πολύ και με εμπνέει. Υπάρχουν διάφορες σκέψεις και σχέδια στο μυαλό μου, όπως μία ακόμα περσόνα πέρα από την Έσθερ. Αυτή την περίοδο επίσης δουλεύω σε καινούριο υλικό το οποίο είναι στα ελληνικά και έχει πάλι ως κέντρο την αφήγηση μιας ιστορίας. Η επόμενη δουλειά που θα ηχογραφήσω θέλω να έχει σίγουρα το στοιχείο της παράδοσης, καθώς αυτή είναι και το πρώτο μου ερέθισμα και ένα μεγάλο κεφάλαιο στη μουσική μου ζωή.
6. Μίλησέ μας, αν θες και για τις άλλες ασχολίες σου, πέρα από τη σύνθεση
και τα λάιβ. Οι σπουδές σου παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Μίλησέ
μας σχετικά.
Έχω σπουδάσει τραγούδι στο κονσερβατόριο του Ρότερνταμ, στο Codarts με ειδίκευση την μουσική της Ανατολικής Μεσογείου. Στο χώρο αυτόν, που είναι εξαιρετικά πολυπολιτισμικός είχα πάμπολλα ερεθίσματα. Αυτή τη στιγμή κάνω μεταπτυχιακές σπουδές στην παιδαγωγική της φωνής στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας και το ενδιαφέρον μου κινείται γύρω από το άγχος όσον αφορά το τραγούδι και την Performance. Είμαι δασκάλα φωνής, και η διαχείριση του άγχους και η αποδοχή του είναι από τα κύρια ενδιαφέροντά μου πάνω στη διδασκαλία. Πέρα από τα μουσικά έχω τελειώσει τη Νομική Σχολή της Αθήνας, και έχω κάνει και την πρακτική μου άσκηση σαν δικηγόρος. Μετά την άσκηση βέβαια η σχέση μου με τα νομικά τελείωσε και αφιερώθηκα στη μουσική. Αγαπώ πολύ το γράψιμο, γράφω από πολύ μικρή και ένα από τα όνειρά μου είναι να εκδώσω ένα παραμύθι για ενήλικες που είναι αρκετά χρόνια στο συρτάρι μου.
7. Μια ερώτηση που συνηθίζω να κάνω κάθε φορά: Γράψε μας πέντε
δίσκους, ταινίες ή/και βιβλία που αγαπάς. Επίλεξε όποια κατηγορία προτιμάς
ή και όλες, αν θες.
Τέλεια ερώτηση! Το σινεμά είναι από τις μεγαλύτερες εμπνεύσεις μου! Η περσόνα του Μπέργκμαν, Η μπλε ταινία του Κισλοφσκι, night on earth του Τζάρμους, moonrise kingdom του Wes Anderson, η δασκάλα του πιάνου του Χάνεκε.
Από βιβλία θα πω τη στείρωση των αστέρων του Παμπλο Νερουδα, Πάολα της Ιζαμπελ Αλιεντε, Η χαμένη άνοιξη του Τσίρκα, μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα του Τάσου Λειβαδίτη, η Δίκη του Κάφκα που την διάβασα στο σχολείο και μου άλλαξε τη σκέψη.
Και από δίσκους Conversations with Manol του Ara Dinkjan, Ικαρος του Αντώνη Απέργη, Chet Baker sings, ο Bill Frisell, η Joni Mitchell, και πολλά πολλά άλλα.
8. Το βήμα δικό σου. Γράψε ό,τι θες απευθυνόμενη στους αναγνώστες.
Να ονειρεύεστε πολύ!
Κώστας Μαζιώτης
