Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο “Φως”
Τα πρώτα χιόνια του φετινού χειμώνα εμφανίστηκαν σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές του νομού Ιωαννίνων το περασμένο Σαββατοκύριακο. Δεν παρουσιάστηκαν δυσχέρειες στις συγκοινωνίες, ο αποχιονισμός από τους δήμους και την πολιτική προστασία της Περιφέρειας Ηπείρου έγινε κανονικά. Άλλα χρόνια οι χιονοπτώσεις στην Κατάρα ήταν βασικό θέμα στα δελτία ειδήσεων. Ήταν από τις πιο δύσκολες διαβάσεις σε όλο το οδικό δίκτυο της χώρας. Κάποια ταξίδια του ΠΑΣ, που θα περιγράψουμε σήμερα, έμοιαζαν με… Οδύσσεια στα χιόνια. Το τέλος γράφτηκε από το 2010 και μετά, που άρχισε να λειτουργεί η Εγνατία οδός, η οποία έλυσε πολλά προβλήματα. Τώρα, σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα, ο παλιός δρόμος για την Κατάρα είναι κλειστός. Το καλοκαίρι περνούν κάποιοι ρομαντικοί για να δουν το τοπίο και τα ερειπωμένα κτίρια με τα καταστήματα και τους σταθμούς αποχιονισμού.
Η περιοχή της Κατάρας ήταν στην Εθνική Οδό Ιωαννίνων – Τρικάλων. Μαγευτικό το τοπίο με τα χιονισμένα έλατα, αλλά δύσκολος ο δρόμος. Ειδικά στην περιοχή του «αυχένα», πάνω από το Μέτσοβο, όπου το υψόμετρο έφτανε στα 1.690 μέτρα. Όταν έπιανε χιονοθύελλα, περνούσαν τα μηχανήματα αποχιονισμού και σε ένα δεκάλεπτο δεν έβλεπες τον δρόμο. Δεξιά και αριστερά είχαν κοντάρια, για να ξέρουν οι οδηγοί που είναι δρόμος, ειδικά τα βράδια με ομίχλες. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας δεσπότης που πήγαινε από Γιάννινα προς Τρίκαλα ξεψύχησε σε ένα ξέφωτο, λίγο πιο κάτω από τον αυχένα, και καταράστηκε την περιοχή. Όλη η διαδρομή, από τα Γιάννινα μέχρι τη γέφυρα «Μουργκάνι» της Καλαμπάκας, λέγεται Κατάρα και εκεί που ξεψύχησε ο ιερωμένος λέγεται «κάμπος του δεσπότη». Εκεί υπήρχε εστιατόριο όπου σταματούσαν οι ταξιδιώτες. Το πιο δύσκολο κομμάτι ήταν γύρω στα 25 χιλιόμετρα, όπου πολλές φορές έκλεινε ο δρόμος, παγιδεύτηκαν στα χιόνια αυτοκίνητα και κινδύνευσαν άνθρωποι.
Θα διαβάσετε εντυπωσιακές ιστορίες που είπαν στο «ΦΩΣ» παλιοί ποδοσφαιριστές, από τα χειμωνιάτικα ταξίδια στην Κατάρα του ΠΑΣ Γιάννινα αλλά και του ΑΟ Βελισσαρίου που πέρασε μεγάλη περιπέτεια τον Φεβρουάριου του 1994. Ο ΑΟ Βελισσαρίου γύριζε στα Γιάννινα από αγώνα με τον Μακεδονικό στη Θεσσαλονίκη, την Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 1994, για το πρωτάθλημα Γ’ Εθνικής. Είχαν φτάσει μεσάνυχτα. Η αποστολή της γιαννιώτικης ομάδας δείπνησε στην Καλαμπάκα και με το πούλμαν ξεκίνησε για τα Γιάννινα. Η απόσταση ήταν 110 χιλιόμετρα. Στην Κατάρα χιόνιζε. Μετά το χωριό Κορυδαλλός το λεωφορείο έφυγε από τον δρόμο λόγω του χιονιού και έπεσε σε χαντάκι, όπου και ακινητοποιήθηκε. Οι ποδοσφαιριστές, ο προπονητής Βασίλης Παπαχρήστου, οι συνοδοί Εδουάρδο Κοντογιωργάκης, Βασίλης Σήττος και ο φροντιστής Μιχάλης Ντούσκος, μην έχοντας άλλη επιλογή, περπάτησαν επί ένα δίωρο μέσα στα χιόνια για να πάνε στο γειτονικό χωριό Παναγιά. «Ήταν μια ολονύχτια περιπλάνηση όλης της ομάδας μέσα στα χιόνια, σκηνικό που συναντούμε μόνο σε κινηματογραφικές ταινίες» έγραψε τότε η τοπική εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών» φιλοξενώντας και δήλωση του Βασίλη Παπαχρήστου: «Έκανα τόσα ταξίδια στο ποδόσφαιρο, με τον Ολυμπιακό έφτασα μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου, αλλά τέτοια περιπέτεια και ταλαιπωρία δεν έζησα άλλη φορά στη ζωή μου». Πέρασαν από τότε 28 χρόνια, αλλά ο τότε ποδοσφαιριστής Πέτρος Κοντοδήμας, μιλώντας στο «ΦΩΣ», ανέφερε ότι θυμάται αυτήν την περιπέτεια σαν να έγινε χθες: «Ξεχνιούνται αυτά; Περπατούσαμε δύο ώρες νύχτα μέσα στα χιόνια με τις φόρμες και τα ποδοσφαιρικά παπούτσια. Διανυκτερεύσαμε σε ένα καφενείο που βρήκαμε ανοιχτό. Φάγαμε ό,τι μπισκότα και κονσέρβες είχε. Οι δικοί μας ανησυχούσαν στα Γιάννινα. Ο Παπαχρήστου κατάφερε να επικοινωνήσει με τον πρόεδρο της ομάδας και αυτός τηλεφώνησε στα σπίτια μας για να τους πει ότι είμαστε καλά. Κοιμηθήκαμε στις καρέκλες και στα τραπέζια του καφενείου. Το απόγευμα της άλλης μέρας ήρθε άλλο λεωφορείο για να γυρίσουμε στα Γιάννινα. Είχαμε και άλλη περιπέτεια. Μετά το Μέτσοβο, κοντά στο χωριό Βοτονόσι, έκλεισε ο δρόμος από κατολισθήσεις. Βγάλαμε πάλι σχεδόν τη μισή νύχτα μέσα στο λεωφορείο μέχρι να ανοίξει ο δρόμος. Στα σπίτια μας πήγαμε χαράματα της Τρίτης. Φύγαμε από τη Θεσσαλονίκη το απόγευμα της Κυριακής και φτάσαμε στα Γιάννινα χαράματα της Τρίτης».
Στην ίδια αποστολή ήταν και ο τότε ποδοσφαιριστής του ΑΟ Βελισσαρίου Αντώνης Κοζανίτης, που σκαλίζοντας τη μνήμη μας είπε: «Είχε ρίξει πολύ χιόνι. Δεξιά και αριστερά του δρόμου έφτανε στο ύψος των παραθυριών του λεωφορείου. Από τα μηχανήματα άνοιξε μόνο η λωρίδα που περνούσαν τα αυτοκίνητα και ένιωθες ότι περνούσες μέσα σε τούνελ κάποιας χιονοστιβάδας. Ο οδηγός του λεωφορείου έμεινε μόνος του για να φυλάει το αυτοκίνητο και τα πράγματα. Περπατήσαμε αρκετή ώρα μέσα στα χιόνια μέχρι να φτάσουμε με τα πόδια στο κοντινό χωριό Παναγιά. Ό,τι τρόφιμα είχε ο άνθρωπος στο καφενείο τα φάγαμε. Δεν είχαν μείνει στα ράφια ούτε για δείγμα μπισκότα, σοκολάτες και γαριδάκια. Μας έφεραν πίτες και φαγητά από τα σπίτια οι κάτοικοι για να φάμε».
Ο Γκμοχ είδε λύκο στην Κατάρα!
Ο Γιάτσεκ Γκμοχ ανέλαβε την τεχνική ηγεσία του ΠΑΣ στις 2 Δεκεμβρίου 1979. Έκανε το πρώτο ταξίδι στην Κατάρα παραμονές της Πρωτοχρονιάς για αγώνα με τη Λάρισα στο Αλκαζάρ για το πρωτάθλημα Α’ Εθνικής. Εκεί είδε για πρώτη φορά λύκο, που μέσα στη νύχτα και στα χιόνια έψαχνε προφανώς για τροφή. Τον καθησύχασε ο Κοντογιωργάκης λέγοντας: «Μη φοβάσαι μίστερ, δεν θα σε φάει ο λύκος, γιατί κάνει απεργία!». Πειραχτήρι ο «Λόκο». Λίγο καιρό πριν από το παιχνίδι αυτό οι παίκτες είχαν απειλήσει με απεργία, πειθαρχώντας σε απόφαση του ΠΣΑΠ, διεκδικώντας δικαιώματα του κλάδου τους, καθώς ήταν η πρώτη σεζόν από την καθιέρωση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Ο Γκμοχ είχε εναντιωθεί σε αυτή την απεργία, για να μη χάσει τη φόρμα η ομάδα, και γι’ αυτό ο Κοντογιωργάκης του πέταξε το καρφί. Ο Γιάτσεκ Γκμοχ σε βιβλίο του περιγράφει τη συνάντηση με τον…λύκο στην Κατάρα: «Μόλις ανεβήκαμε στην Κατάρα, το χιόνι έπεφτε τόσο πυκνό που δεν βλέπαμε στα πέντε μέτρα. Ο οδηγός δεν τολμούσε να πατήσει γκάζι. Με πέντε χιλιόμετρα την ώρα πήγαινε το πούλμαν. “Που βρίσκεσαι Γκμοχ;” αναρωτήθηκα. “Πάλι στη Νορβηγία”; Κάναμε πέντε ώρες να περάσουμε το βουνό. Θυμάμαι κάποια στιγμή που βγήκα από το αυτοκίνητο για να χαζέψω μούσκεψα τα παπούτσια μου. Φορούσα σκαρπινάκι λεπτό. Στη Λάρισα βρήκαμε ήλιο και καλοκαιρία. Στην Κατάρα δέκα βήματα έκανα και πάνε τα παπούτσια, ολοκαίνουργια. Μισό μέτρο χιόνι. Εκείνο το βράδυ είδα για πρώτη φορά λύκο στη ζωή μου. Ο οδηγός, ρίχνοντας τα μεγάλα φώτα, είχε επισημάνει τις πατημασιές του στο χιόνι. Και κάποια στιγμή είδα τον λύκο με τα κόκκινα μάτια του. Είχε αγριέψει. Ευτυχώς για εμάς, ο λύκος έκανε μεταβολή και χάθηκε σε κάποια πλαγιά της Πίνδου. Θυμάμαι τον Κοντογιωργάκη που αστειεύτηκε λέγοντας: “Μίστερ, μη φοβάσαι, ο λύκος κάνει απεργία…”. Όλο στις απεργίες είχε τον νου του αυτό το παιδί».
Οι φίλαθλοι μετακίνησαν αυτοκίνητο!
Σε αυτό το εκτός έδρας παιχνίδι με τη Λάρισα, όπου στην επιστροφή ο Γκμοχ είδε τον λύκο, ένα λεωφορείο με φιλάθλους έφτασε πέντε λεπτά πριν ξεκινήσει το ματς στο Αλκαζάρ γιατί είχε παγιδευτεί στα χιόνια της Κατάρας. Ο γνωστός ρεπόρτερ Γιώργος Κυρούσης, που ταξίδεψε με το λεωφορείο των φιλάθλων, στο φύλλο 1/1/1980 του «Ηπειρωτικού Αγώνα» έγραψε για την περιπέτεια στα χιόνια: «Στις οκτώ το πρωί της Κυριακής ένα πούλμαν της GORGON ξεκίνησε από τα Γιάννινα για τη Λάρισα, κάτω από τα ειρωνικά χαμόγελα κατοίκων της πόλης που έλεγαν: “Που πάτε με τέτοιον καιρό; Τρελοί είστε;”. Κάπου δέκα χιλιόμετρα πάνω από τα Γιάννινα, στον Δρίσκο, άρχισε να πιάνει ο δρόμος χιόνι. Κοντά στο Μέτσοβο το λεωφορείο έβαλε αλυσίδες. Το πούλμαν με τους πενήντα φιλάθλους συνέχισε το ταξίδι για την Κατάρα μέσα σε σφοδρή χιονοθύελλα και με πυκνή ομίχλη που κάλυπτε τα πάντα. Στα χαντάκια ήταν φορτηγά ντεραπαρισμένα, ενώ ένα πράσινο Ζάσταβα είχε πέσει σε μια χαράδρα. Το αμάξι έφτασε στον αυχένα της Κατάρας με δέκα χιλιόμετρα ταχύτητα. Εκεί μπλοκαρίστηκε στα χιόνια. Αλλά δεν έφτανε μόνο αυτό. Ένα ΙΧ αυτοκίνητο γλίστρησε και έκλεισε τον δρόμο. Το χιόνι έπεφτε ασταμάτητα και άρχισε να καλύπτει τα αυτοκίνητα. Τα μηχανήματα εκχιονισμού δεν μπορούσαν να περάσουν, γιατί τα είχαν μπλοκάρει ακινητοποιημένα αυτοκίνητα. Είχε πάει δώδεκα η ώρα το μεσημέρι και το λεωφορείο ήταν μπλοκαρισμένο στην Κατάρα. Στις τρεις η ώρα άρχιζε το παιχνίδι στη Λάρισα. Ξαφνικά οι φίλαθλοι πήραν μια τολμηρή και επικίνδυνη απόφαση, να τραβήξουν οι ίδιοι το αμάξι που έκλεισε τον δρόμο για να μπορέσουν να φύγουν. Κατέβηκαν οι πιο δυνατοί και με πολλές προσπάθειες τράβηξαν το αμάξι. Ο οδηγός του ήταν νέος και τα είχε χαμένα. Ακόμα και οι χειριστές των μηχανημάτων αποχιονισμού τα έχασαν από το κουράγιο και τη δύναμη των Γιαννιωτών φιλάθλων να τραβήξουν το αυτοκίνητο που έκλεισε τον δρόμο. “Που πάτε ρε παιδιά με τέτοιον καιρό” φώναξε ένας οδηγός φορτηγού όταν είδε το λεωφορείο να ξεκινά για συνέχιση του επικίνδυνου ταξιδιού. Από τις 8 το πρωί οι φίλαθλοι έφτασαν έξω από το γήπεδο της Λάρισας, λίγα λεπτά πριν αρχίσει ο αγώνας. Οι ποδοσφαιριστές του ΠΑΣ και οι κ.κ. Κωνσταντόπουλος και Οικονόμου, όλα τα εισιτήρια που είχαν τα έδωσαν δωρεάν στους ηρωικούς φιλάθλους».
Μια παρόμοια περίπτωση μας περιέγραψε ο παλιός πρόεδρος του συνδέσμου φιλάθλων Γρηγόρης Κυρούσης: «Πηγαίναμε με λεωφορεία του συνδέσμου για αγώνα του ΠΑΣ στη Θεσσαλονίκη. Ήταν χειμώνας του 1975, όταν παίξαμε για πρώτη φορά στην Α’ Εθνική. Στην Κατάρα είχε πολύ χιόνι. Ένα ΙΧ αυτοκίνητο Volvo με Σουηδούς τουρίστες δίπλωσε στον δρόμο και έκοψε τη συγκοινωνία. Αυτοί νόμιζαν ότι είναι στην πατρίδα τους που ρίχνουν αλάτι και είναι ακόμα και θερμαινόμενοι δρόμοι. Πάτησαν γκάζι και τους έκανε το αμάξι σβούρα. Πάλι καλά που δεν τους έφυγε στον γκρεμό. Κατεβήκαμε από το πούλμαν και όλοι μαζί σπρώξαμε το αμάξι στην άκρη για να περάσει το λεωφορείο. Οι Σουηδοί αντέδρασαν, ήθελαν να έρθει η αστυνομία να καταγράψει το συμβάν, αλλά εμείς τους είπαμε “κάντε στην άκρη για να είμαστε φίλοι, μέχρι να έρθει η αστυνομία θα νυχτώσει, εμείς δεν μπορούμε να περιμένουμε, θα χάσουμε τον αγώνα”. Δεν μίλησαν μετά οι άνθρωποι και τι μπορούσαν να πουν; Παιδικές τρέλες από την πλευρά μας. Τα σκέφτομαι τώρα και λέω, “όλα αυτά εμείς τα κάναμε;”».
Και άλλες συγκλονιστικές ιστορίες στα χιόνια
Τις δικές του εμπειρίες, από ταξίδια με τον ΠΑΣ στην Κατάρα, περιγράφει στο «ΦΩΣ» και ο παλιός άσος Τάκης Γραμμενιάτης: «Όταν γινόταν η κλήρωση του πρωταθλήματος, παρακαλούσαμε τα παιχνίδια στη Θεσσαλονίκη ή σε άλλες πόλεις της Bόρειας Ελλάδας να είναι φθινόπωρο ή άνοιξη. Ποτέ χειμώνα, γιατί ήταν δύσκολα τα ταξίδια στην Κατάρα. Κάθε ταξίδι και μια περιπέτεια. Μια φορά μείναμε στον δρόμο και κοιμηθήκαμε στις καρέκλες, στο φυλάκιο που υπήρχε στον αυχένα της Κατάρας, όπου είχε η νομαρχία Ιωαννίνων τα μηχανήματα εκχιονισμού. Μας φιλοξένησαν οι εργαζόμενοι στον αποχιονισμό. Γυρίζαμε από αγώνα και μας έπιασε νύχτα. Εγώ, ο Χατζηκαπετάνης, ο Μοντέζ και ο Αλβαρέζ κατεβήκαμε από το λεωφορείο και βοηθήσαμε τον οδηγό για να βάλει τις αλυσίδες. Δεν βλέπαμε ούτε τη μύτη μας. Μείναμε στο φυλάκιο μέχρι να ξημερώσει. Είχαν μαζευτεί και άλλοι οδηγοί και άκουγαν ιστορίες που τους έλεγε ο Αντώνης Γεωργιάδης, για να βγάλουμε τη νύχτα. Το πρωί, μέχρι το Μέτσοβο, ήταν μπροστά ένα γκρέιντερ που άνοιγε τον δρόμο και από πίσω το λεωφορείο με τους παίκτες του ΠΑΣ. Άλλη μια φορά, μέσα στο χωριό Κορυδαλλός, το πούλμαν γλίστρησε και έπεσε πάω στην γωνία ενός καφενείου. Ευτυχώς ήταν κλειστό».
Η κυρία Γεωργία Παπάζογλου, σύζυγος του Θανάση Παπάζογλου, θυμήθηκε το εξής περιστατικό: «Ήταν Κυριακή βράδυ και περιμέναμε μετά τα μεσάνυχτα να γυρίσει η ομάδα από τη Μακεδονία. Εγώ και οι γυναίκες άλλων παικτών δεν κλείσαμε μάτι από την αγωνία, γιατί αργούσε η ομάδα να γυρίσει. Ήταν κακός χειμώνας. Χαράματα ήρθε σπίτι ο Θανάσης, πολύ ταραγμένος. Μου είπε ότι λίγο έλειψε το πούλμαν να πέσει στον γκρεμό. Θυμάμαι και εγώ πολλά ταξίδια που κάναμε με τον Θανάση γυρίζοντας στη Θεσσαλονίκη που ήταν το σπίτι μας. Μια φορά είχαμε μαζί μας και τον Ανανιάδη. Μας έπιασε χιόνι στην Κατάρα. Δεν ήξεραν να βάλουν τις αλυσίδες. Με τα πολλά μπόρεσαν και έβαλαν αλυσίδα μόνο στον έναν τροχό και συνεχίσαμε έτσι».
Και μια άλλη ιστορία από τον παλιό άσο της Αναγέννησης Άρτας Βασίλη Χρηστάκη: «Η διοίκηση της Αναγέννησης έκανε ενέργειες για να παίζουμε στον όμιλο του Nότου Β’ Εθνικής προκειμένου να αποφεύγουμε την Κατάρα. Να όμως που η ΕΠΟ μας έβαζε και στον βόρειο όμιλο. Άντε τώρα να φτάσεις από την Άρτα μέσω Κατάρας και με χιόνια, στην Ξάνθη, στην Κομοτηνή και στην Αλεξανδρούπολη. Μερικές φορές ξεκινούσαμε από την Παρασκευή για να παίξουμε Κυριακή και να γυρίσουμε Τρίτη. Σαν να πηγαίναμε στο εξωτερικό. Θυμάμαι όταν έκλεινε η Κατάρα, μέναμε υποχρεωτικά Κυριακή βράδυ στην Καλαμπάκα και Δευτέρα γυρίζαμε στην Άρτα. Θα σας πω μια προσωπική ιστορία. Ήμουν στρατιώτης στην 110 πτέρυγα μάχης της αεροπορίας στη Λάρισα. Μετά από έναν αγώνα με τον Λεβαδειακό στην Άρτα γύριζα στη Λάρισα με λεωφορείο του ΚΤΕΛ. Έξω από το Μέτσοβο, στο χωριό Βοτονόσι, η αστυνομία μας γύρισε πίσω. Ήταν κλειστός ο δρόμος στην Κατάρα λόγω χιονιού. Πήρα χαρτί από την αστυνομία. Στη μονάδα που υπηρετούσα με κήρυξαν λιποτάκτη καθώς πήγα καθυστερημένος. Ευτυχώς είχα χαρτί από την αστυνομία ότι είχε κλείσει ο δρόμος και γλίτωσα το στρατοδικείο».
Δείπνος του ΠΑΟΚ με …γιαννιώτικα μπακλαβαδάκια
Και οι ομάδες από τον Bορρά είχαν παλιά δυσκολίες στα ταξίδια για τα Γιάννινα. Ο βετεράνος ρεπόρτερ του ΠΑΟΚ, Ντίνος Καραμητρούσης, μας είπε: «Πάντα η Κατάρα ήταν δύσκολη διαδρομή. Τώρα με την Εγνατία η Θεσσαλονίκη ήρθε πολύ κοντά με τα Γιάννινα. Δύσκολα και τα ταξίδια των απεσταλμένων από τη Θεσσαλονίκη. Προσπαθούσαμε να τα αποφύγουμε. Όταν δούλευα στην εφημερίδα “Σπορ του Βορρά”, ο διευθυντής μας, Δημήτρης Μπούζας, βλέποντας την απροθυμία μας, είπε μια φορά: “Όποιος θα πάει με τον ΠΑΟΚ για να καλύψει το ματς στα Γιάννινα, θα πάει και στη Σεβίλλη για το παιχνίδι του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ”. Πήγα εγώ. Ήταν αρχές δεκαετίας του ’80. Γύριζα με το πούλμαν της αποστολής. Πρώτα περάσαμε από το νοσοκομείο Χατζηκώστα για να πάρουμε τον Ιωσηφίδη που είχε χτυπήσει στο πόδι στον αγώνα με τον ΠΑΣ. Υπολογίζαμε ότι θα φάμε πάνω στην Κατάρα, σε μια ταβέρνα που υπήρχε στον “κάμπο του δεσπότη”. Όμως, τη βρήκαμε κλειστή. Οι παίκτες είχαν πεινάσει πολύ. Εγώ είχα πάρει μπακλαβαδάκια για το σπίτι. Το ψιθύρισα στον φίλο μου, τον Βασίλη Γεωργόπουλο. Του είπα να πάρει μερικά για να σπάσει την πείνα, αλλά με τρόπο, για να μην πάρουν χαμπάρι και οι άλλοι. Αυτός έκανε το αντίθετο. Φώναξε μέσα στο λεωφορείο “παιδιά ο Καραμητρούσης έχει μπακλαβαδάκια, ελάτε να φάτε”. Κόντεψαν οι παίκτες να φάνε και τα κουτιά. Δεν έμεινε τίποτα για την οικογένεια».
Βαγγέλης Γυφτόπουλος
