Στον 40ό τόμο του Ηπειρωτικού Ημερολογίου, περιοδικού της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, δημοσιεύτηκε μια εργασία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Πρέβεζα, η οποία αναρτήθηκε πρόσφατα και στον ιστότοπο του ”Academia.edu”. Πρόκειται για μια μελέτη που εξετάζει την σειρά των κτιρίων που χτίστηκαν κατά την πάροδο των χρόνων, στο ακίνητο όπου βρίσκεται σήμερα το κτίριο της Cosmote, στην συμβολή των οδών Κώστα Καρυωτάκη και 21ης Οκτωβρίου. Η μελέτη αυτή φέρει τον τίτλο “ Οικία Σπύρου Μπότσαρη – Συναγωγή Πρέβεζας – ΟΤΕ, Ιστορική ανάδρομη τριών κτηρίων που ανεγέρθηκαν στον ίδιο χώρο”. Μάλιστα, είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Θανάση Δ. Κάσδαγλη (1935 – 2022). Υπεύθυνος για την εκπόνηση αυτής της μελέτης είναι ο κ. Νίκος Καράμπελας, γνωστός σε όλους και σε όλες για την αγάπη του για την Πρέβεζα, και για τις προσπάθειές του να αναδειχθεί το ιστορικό παρελθόν και ο πολιτιστικός πλούτος της πόλης μας, κυρίως μέσω των δράσεων του Ιδρύματος “Ακτία Νικόπολις”.
Στην μελέτη αυτή, που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την σχετική ενημερωτική πινακίδα που στήθηκε στο κτίριο της Cosmote με πρωτοβουλία του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου της Ελλάδας, μαθαίνουμε ποια κτίρια υπήρχαν, πριν ανεγερθεί το κτίριο του ΟΤΕ, στο σημείο εκείνο. Το 1735 χτίστηκε το σπίτι του Σπύρου Μπότσαρη της φημισμένης σουλιώτικης οικογένειας, από την οποία ως γνωστόν βγήκαν και οι οπλαρχηγοί Μάρκος και Νότης Μπότσαρης, μεταξύ άλλων. Να τονιστεί πως στους ιστοριοδίφες είναι γνωστή η σύνδεση της Πρέβεζας με τα χωριά του Σουλίου.
Η οικία αυτή με τα χρόνια εγκαταλείφθηκε και το 1901 αγοράστηκε από την τότε εβραϊκή κοινότητα της Πρέβεζας, με χρήματα του ραβίνου Μωυσή Κοέν από τα Γιάννινα. Σε ένα δωμάτιο της οικίας στεγάστηκε η Συναγωγή της κοινότητας – και σε διπλανό οίκημα στεγάστηκε το εβραϊκό σχολείο – μέχρι το 1931, οπότε κατεδαφίστηκε το κτίριο και κτίστηκε η δεύτερη Συναγωγή της πόλης μας. Λειτούργησε από το 1931 μέχρι το 1944, όταν στις 25 Μαρτίου, συγκεντρώθηκαν όλοι οι τότε Εβραίοι Πρεβεζάνοι και στάλθηκαν στο Άουσβιτς, όπου εξολοθρεύτηκαν σχεδόν όλοι.
Μετά την Κατοχή, για κάποια χρόνια, στο κτίριο της Συναγωγής στεγάστηκε η Φιλαρμονική Ορχήστρα “Ορφεύς” μέχρι το 1963, χρονιά όπου το κτίριο, αφού αγοράστηκε από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, κατεδαφίστηκε για να κτιστεί το κτίριο του ΟΤΕ. Φυσικά, ακόμα εκεί στεγάζεται ο ΟΤΕ (που πλέον είναι “cosmote”), αφού, βέβαια, έχουν γίνει κάποιες μετατροπές στο κτίριο.
Η αξία αυτής της μελέτης του κ. Καράμπελα είναι, κατά τη γνώμη μου, προφανής. Μας μαθαίνει πολλά πράγματα για το παρελθόν της πόλης μας. Μαθαίνουμε ότι υπήρξε τόπος κατοικίας πολεμάρχων με σαφή συμμετοχή στους αγώνες και την ιστορία του τόπου. Μας μαθαίνει ακόμη ότι η Πρέβεζα έχει σημαντική διαδρομή στα χρόνια, διατηρώντας πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Επιπλέον, από την μελέτη αυτή διδασκόμαστε ότι ακόμα και τα ακίνητα διαθέτουν τη δική τους δυναμική και ιστορία. Συγκεκριμένα, είδαμε ότι στο ακίνητο στη συμβολή των οδών Κώστα Καρυωτάκη και 21ης Οκτωβρίου υπήρξαν διαδοχικά: μια οικία, μια Συναγωγή και, πλέον, ένα κτίριο που στεγάζει έναν πάροχο τηλεφωνίας. Αφήνω τον καθένα και την καθεμία να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα από την τελευταία επισήμανση.
Το ίδιο το κείμενο της μελέτης, που είναι άψογα εκπονημένη, τεκμηριωμένη και συνταγμένη, δίχως να στερείται του αρμόζοντος, για κάθε μελέτη, ύφους, εν τούτοις χαρακτηρίζεται από λόγο καθαρό, στρωτό και τέτοιον που επιτρέπει σε κάθε ενδιαφερόμενο ή ενδιαφερόμενη να διαβάσει την μελέτη, δίχως να ανήκει, απαραίτητα, στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι ακριβώς που καθιστά την εργασία του κ. Καράμπελα ακόμη σημαντικότερη. Είναι αρκούντως προσβάσιμη, δίχως να εκπίπτει σε ποιότητα και επιστημονική επάρκεια, ώστε να μπορεί να ωφεληθεί αν όχι το σύνολο, τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος των συμπολιτών και των συμπολιτισσών μας.
Κώστας Μαζιώτης
*μπορείτε να βρείτε την μελέτη εδώ:
** οφείλω πολλά ευχαριστώ κι ευγνωμοσύνη στον κ. Νίκο Καράμπελα για τις ουσιαστικές επισημάνσεις ώστε να διορθωθούν λάθη στο αρχικό κείμενο και στις λεζάντες
