Χαζεύοντας στο διαδίκτυο ή αλλιώς καίγοντας εγκεφαλικά κύτταρα μπροστά στο χάος του παγκόσμιου ιστού, έπεσα σε μια είδηση που θα μπορούσες να την χαρακτηρίσεις εξίσου αστεία και τραγική. Το Netflix ξεκινάει μια καινούργια σειρά με θέμα την θρυλική τελευταία Φαραώ της Αιγύπτου, Κλεοπάτρα. Η ιδιαιτερότητα αυτής της σειράς εντοπίζεται στο γεγονός ότι η πρωταγωνίστρια που υποδύεται την φημισμένη βασίλισσα είναι μαύρη. Μπορείτε να φανταστείτε ότι πολύς κόσμος αντέδρασε εκφράζοντας την αποδοκιμασία του, προτάσσοντας το βάσιμο επιχείρημα ότι η Κλεοπάτρα δεν ήταν μαύρη.
Ένας Αιγύπτιος δικηγόρος κατέθεσε μήνυση στους παραγωγούς της σειράς για την οποία γίνεται ο λόγος, ισχυριζόμενος ότι “οι επιλογές που έγιναν, δεν συνάδουν με τις ισλαμικές, κοινωνικές αρχές και αξίες και, ιδίως, τις αιγυπτιακές”.
Ας ξεκινήσουμε, με το τελευταίο: Τι σχέση θα μπορούσε να έχει η Κλεοπάτρα με το Ισλάμ; Όταν αυτοκτόνησε για να μην πέσει στα χέρια του Οκτάβιου, μετέπειτα Αυγούστου, δεν είχε καν εμφανιστεί ο Χριστιανισμός, πολύ περισσότερο το Ισλάμ! (για την Ιστορία, η Κλεοπάτρα αφαίρεσε η ίδια την ζωή της λίγο μετά την ήττα εκείνης και του Μάρκου Αντώνιου στη Ναυμαχία στο Άκτιο το 31 προ Χριστού). Εξάλλου, πως αντιτίθενται οι μαύροι ηθοποιοί με το Ισλάμ, είναι ακατανόητο και αυτό, ειδικά τη στιγμή που οι πλειοψηφία των κατοίκων της Αφρικής είναι Μουσουλμάνοι. Τολμώ να εικάσω πως μάλλον ο εν λόγω θιγμένος δικηγόρος προβάλλει δικά του συμπλέγματα που αναδύονται από τα βάθη του ασυνειδήτου του.
Το επιχείρημα, από την άλλη, ότι η Κλεοπάτρα δεν θα μπορούσε να είναι μαύρη, όντως έχει βάση, μιας και η ίδια ήταν μέλος της δυναστείας των Πτολεμαίων ή αλλιώς Λαγιδών, που ήταν στην πράξη Μακεδονική δυναστεία, η τελευταία που βασίλεψε στην Αίγυπτο. Δεδομένου ότι οι Φαραώ συνήθιζαν την ενδογαμία, και καθώς, το πιθανότερο, και οι Πτολεμαίοι διατήρησαν τη συνήθεια αυτή, κατά πάσα πιθανότητα η Κλεοπάτρα είχε μάλλον λευκά χαρακτηριστικά.
Ίσως, να αντιδρούσαμε κι εμείς για την επιλογή μιας μαύρης ηθοποιού για τον ρόλο της φημισμένης βασίλισσας· ίσως, μάλιστα, να ήταν μια καλή αφορμή να εξαπολύαμε τα βέλη μας ενάντια στην συμπερίληψη και, γιατί όχι, στην πολιτική ορθότητα. Αλλά ξέρετε κάτι; Ούτε ο Ιησούς Χριστός θα μπορούσε να είναι ξανθός, με λευκή επιδερμίδα και γαλάζια μάτια!
Οι ιστορικοί, ανεξάρτητα από προσωπικές πεποιθήσεις και θρησκευτική συνείδηση, επιστημονικά μιλώντας, δεν είναι δυνατό να ισχυριστούν ότι η ύπαρξη του Ιησού Χριστού είναι ιστορικά τεκμηριωμένη. Εντούτοις, αφενός, δεν έχει τόση σημασία, αφετέρου, αν δεχτούμε ότι όντως υπήρξε, οφείλουμε να δεχτούμε πως εμφανισιακά θα έμοιαζε με Ανατολίτη με σκούρα χαρακτηριστικά, όπως μαύρα μαλλιά, σκούρα επιδερμίδα και σίγουρα όχι γαλάζια ή πράσινα μάτια. Αν έχετε δει την ταινία που γύρισε ο Μελ Γκίμπσον με θέμα τα Πάθη του Χριστού, ή έστω αν έχετε δει το τρέηλερ, τότε έχετε μια πολύ καλή εικόνα της αληθοφανέστερης απεικόνισης της μορφής του Θεανθρώπου. Ο Ιησούς της Ναζαρέτ με τον Ρόμπερτ Πάουελ, που βλέπουμε στην τηλεόραση κάθε Πάσχα, είναι εξαιρετικός Χριστός, όχι λόγω ρεαλιστικής απεικόνισης, αλλά, αντίθετα, για λόγους καλλιτεχνικούς. Άλλωστε, εφόσον, ο Υιός του Θεού κατέβηκε σε μια εβραϊκή οικογένεια, φυσιολογικά θα είχε εβραϊκά χαρακτηριστικά. Αν κάποιος ή κάποια με αποκαλέσει βλάσφημο, λυπάμαι, αλλά αυτό θα σημαίνει ότι δεν θα έχει διαβάσει με προσοχή τα όσα έχω γράψει. Δεν επιτίθεμαι σε καμία θρησκεία, ούτε έχω την παραμικρή διάθεση να θίξω την θρησκευτική πίστη κανενός και καμίας, δεν έχω τέτοιο δικαίωμα.
Σε ότι αφορά το αρχικό θέμα του άρθρο, δηλαδή την απεικόνιση της διάσημης για το κάλλος και την γοητεία της Κλεοπάτρα – και για να μην το κουράζουμε – είναι υποκριτικό να αντιδρούμε, δήθεν κοπτόμενοι περί της “ιστορικής ακρίβειας”, τη στιγμή που – κακά τα ψέμματα – όλοι έχουμε στη συνείδησή μας εδραιωμένη μια εικόνα του Ιησού Χριστού με χαρακτηριστικά …Αρείων! Σε ό,τι με αφορά ο Ρόμπερτ Πάουελ, δικαίως, έχει ταυτιστεί αμετάκλητα με την απόλυτη μορφή του Χριστού, αφού η ερμηνεία του ήταν στο υψηλότερο επίπεδο. Το αν η ηθοποιός Αντέλ Τζαίημς αξίζει να υποδυθεί την Κλεοπάτρα, είναι κάτι που θα πρέπει να κριθεί βάση της ερμηνείας της και μόνο.
Κώστας Μαζιώτης
