Χαρακτηρίζοντας κλασικά έργα τέχνης ως πορνογραφικά ή “Νέοι Σκοτεινοί Χρόνοι”

Στην ηλεκτρονική έκδοση της Ναυτεμπορικής διάβασα μια είδηση τόσο για γέλια όσο και για κλάματα. Σε μια μικρή πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, στο Ταλαχάσι της Φλόριντα, η διευθύντρια του εκεί δημοτικού σχολείου δέχθηκε τελεσίγραφο να παραιτηθεί ή να απολυθεί. Ο λόγος απ’ ότι φαίνεται είναι τα παράπονα που διατύπωσε κάποιος γονέας. Συγκεκριμένα, ο συγκεκριμένος γονέας διαμαρτυρήθηκε αγανακτισμένος επειδή, όπως υποστηρίζει τα παιδιά του και οι υπόλοιποι μαθητές εκτέθηκαν σε πορνογραφικό υλικό. Το εν λόγω “πορνογραφικό υλικό” δεν ήταν τίποτε άλλο από μια φωτογραφία του περίφημου αγάλματος του Μιχαήλ Αγγέλου που αναπαριστά τον Δαβίδ, τον γνωστό βιβλικό βασιλιά. Βλέπετε ο Δαβίδ παρουσιάζεται γυμνός, σύμφωνα με τα κλασικιστικά πρότυπα που ακολουθούνταν κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Επιπρόσθετα, αρκετοί γονείς στο σχολείο στο οποίο συνέβη το περιστατικό, ζήτησαν να ενημερώνονται σχετικά με το τι θα διδάσκονται τα παιδιά τους ώστε να μπορούν να αποφασίζουν (οι γονείς), τι θα επιτρέπουν και τι όχι.

Είναι γνωστό, πιστεύω, σε πολύ κόσμο πόσο βαθιά συντηρητική και γεμάτη αντιφάσεις είναι η κοινωνία των ΗΠΑ. Μια χώρα – υπερδύναμη που επί δεκαετίες κυριαρχούσε πολιτικά, οικονομικά, και πολιτισμικά, και που ακόμα βρίσκεται σε κραταιά θέση, έστω και σε φαινομενική κάμψη, δεν παύει να βρίσκεται στην αιχμή των εξελίξεων. Εντούτοις, το προτεσταντικό πνευματικό υπόβαθρο, που κρατά ρίζες από τους θρησκόληπτους Πουριτανούς που εγκαταστάθηκαν στον Νέο Κόσμο, έχοντας ταξιδέψει με το πλοίο “Mayflower” αιώνες πίσω, δείχνει να μπερδεύει τη ζωή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν εξαιρέσεις τη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια (χονδρικά) κυριαρχεί μια παράξενη κοσμοθεωρία που μπλέκει τον οικονομικό φιλελευθερισμό, το δικαίωμα να ζεις όπως θέλεις και να λες ό,τι θες, με έναν ακραίο συντηρητισμό που με χαρακτηριστική ευκολία χαρακτηρίζει ως πορνογραφικά έργα κλασικής τέχνης, που εκτίθενται ελεύθερα για το κοινό σε μουσεία, γκαλερί και άλλους χώρους τέχνης.

Από την άλλη, το να ζητά ο γονιός να έχει λόγο στο τι θα διδαχθεί το παιδί του, διεκδικώντας, μάλιστα, δικαίωμα να ασκεί βέτο, ειλικρινά μου ακούγεται …από άλλον πλανήτη. Ανεξάρτητα από το ακαδημαϊκό υπόβαθρο των γονιών, σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιούνται να έχουν λόγο στο τι θα διδαχθεί ένας μαθητής ή μια μαθήτρια. Προφανώς, σε ζητήματα θρησκείας, δικαιολογημένα εξαιρούνται κάποιοι μαθητές αφού το μάθημα των θρησκευτικών, στην χώρα μας τουλάχιστον, έχει ομολογητικό χαρακτήρα (δηλαδή, διδάσκει συγκεκριμένο θρήσκευμα και δόγμα). Άλλωστε η θρησκευτική πίστη είναι ζήτημα πεποίθησης. Από την άλλη, το να πει ένας γονιός ότι δεν θέλει να βλέπουν τα παιδιά του γυμνά αρχαιοελληνικά αγάλματα, λόγου χάρη, ή ότι δεν θέλει να διδάσκονται τα παιδιά την θεωρεία της Εξέλιξης, είναι απαράδεκτο. Σε λίγο θα ζητηθεί, όπως πάει η δουλειά, και να μην διδάσκονται τα παιδιά ότι η Γη είναι στρογγυλή, επειδή ενδέχεται οι γονείς τους να είναι οπαδοί της θεωρίας της Επίπεδης Γης.

Έχω ξαναγράψει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ζούμε ένα πισωγύρισμα συντηρητισμού, αντιεπιστημονισμού και απολυταρχίας. Δυσκολεύομαι να εντοπίσω το που ακριβώς βρίσκεται η αιτία αυτού του μεγάλου προβλήματος. Κατά πως φαίνεται, δεν έχουμε καταφέρει να συγκεράσουμε τον Ορθολογισμό του Διαφωτισμού, με το πνεύμα του Ρομαντισμού του 19ου αιώνα. Ο Τ.Σ. Ελιοτ γράφει πως “η ανθρωπότητα δεν μπορεί να αντέξει πολλή πραγματικότητα”. Το θέμα είναι πως, ενώ ο καθένας είναι σε θέση να πιστεύει ή να νομίζει ότι πιστεύει διάφορα, εντούτοις οι πράξεις όλων μας έχουν αντίκτυπο πραγματικό, μέχρι και χειροπιαστό. Μένει να δούμε, τι έπεται.

Κώστας Μαζιώτης