Μια υπέροχη βραδιά περάσαμε με τους παλιούς άσους του ΠΑΣ Γιάννινα Τίτο Παστερνάκη και Αλφρέδο Γκλασμάνη. Στην παρέα μας και η κυρία Μαρί Παστερνάκη, σύζυγος του Τίτο. Είπαμε πολλά για το ποδόσφαιρο και τον παλιό ΠΑΣ Γιάννινα. Ήταν οι πρώτοι Λατινοαμερικάνοι ποδοσφαιριστές που ήρθαν στην Ελλάδα, αρχές του 1972. Ακολούθησαν λίγο μετά ο Εδουάρδο Κοντογιωργάκης και τέτοια εποχή οι υπόλοιποι τρεις, Χουάν Μοντέζ, Εδουάρδο Λίσα, Όσκαρ Αλβαρέζ. Με την άδειά τους, μπορούμε να δημοσιοποιήσουμε κάποια πράγματα από τα όσα είπαμε το βράδυ της περασμένης Τρίτης σε μαγαζί των Ιωαννίνων.
Ο Τίτο Παστερνάκης ήταν το βαρύ όνομα εκείνη την εποχή. Σπουδαίος κεντρικός χαφ, επιτελικός παίκτης, με δύναμη, δύο καλά πόδια και πολύ μυαλό. Σε ηλικία 17 ετών αγωνίστηκε με την Εθνική Ελπίδων της Αργεντινής κερδίζοντας το Κόπα Αμέρικα. Αυτό και μόνο τα λέει όλα. Βασικός στην Παλμέιρας της Βραζιλίας, στη Χιμνάσια Λα Πλάτα Αργεντινής, στη Βαλένθια Βενεζουέλας. Με τον Γκλασμάνη γνωρίστηκαν στη Βενεζουέλα, συμπαίκτες για έναν χρόνο και μετά αντίπαλοι. Μετά στα Γιάννινα έγιναν κουμπάροι. «Ο Τίτο είναι σαν αδελφός μου, τον αγαπώ πολύ» μας είπε ο Γκλασμάνης, προσθέτοντας: «Μιλάμε για πολύ μεγάλο παίκτη. Ήταν λάθος του που έφυγε το 1973 από τον ΠΑΣ και πήγε στην Ισπανία. Ίσως να τον επηρέασε τότε ο θάνατος του πατέρα του. Αν είχαμε στην Α’ Εθνική τον Παστερνάκη, θα παίρναμε πρωτάθλημα». Και το πείραγμα από τον «Πουλάκο» απευθυνόμενος στον Τίτο: «Απορώ πως ήρθες εσύ στα Γιάννινα. Ήσουν για μεγαλύτερες ομάδες, κάτι δεν έκανες καλά». Είναι αλήθεια αυτό που είπε ο «Πουλάκο» (έτσι φωνάζουν τον Γκλασμάνη). Ο Παστερνάκης ήταν ο καλύτερος όλων, αλλά δεν έκανε την καριέρα που έπρεπε να κάνει. Ίσως κακές συγκυρίες, ίσως και λανθασμένες δικές του επιλογές. «Δεν πειράζει και έτσι όπως τα έφερε η μοίρα έζησα ωραίες στιγμές στα γήπεδα, έκανα φίλους, γνώρισα την αγάπη του κόσμου, ειδικά στα Γιάννινα» λέει ο ίδιος.
Γενάρη του 1972 πάτησαν στα Γιάννινα οι Παστερνάκης και Γκλασμάνης. Τους παρέλαβε από το αεροδρόμιο του Ελληνικού στην Αθήνα με το ταξί ο Βασίλης Λέντζος (παλιός άσος του Ατρόμητου) και τους έφερε στην πόλη μας. «Η πόλη τότε ήταν μικρή, αλλά μας υποδέχτηκε με πολλή αγάπη» μας λέει ο Παστερνάκης, συνεχίζοντας: «Γινόταν ένας πανικός από τον κόσμο όταν κυκλοφορούσαμε στον δρόμο. Μας άρεσαν οι βόλτες. Στις προπονήσεις είχαμε περισσότερο κόσμο από τους αγώνες». Τα Γιάννινα του 2022 δεν έχουν καμία σχέση με την εικόνα και τον κόσμο που είχαν το 1972. Η κυρία Μαρί Παστερνάκη μας λέει: «Άλλη πόλη αφήσαμε και άλλη βρήκαμε. Ομόρφυναν πολύ τα Γιάννινα. Ο κόσμος είναι περιποιημένος, κυκλοφορούν πολύ όμορφες κοπέλες, υπάρχουν καταπληκτικά μαγαζιά με ρούχα που μπορείς να βρεις ότι θέλεις». Συμφωνεί και ο σύζυγός της που συμπληρώνει: «Τα Γιάννινα έγιναν μεγαλούπολη. Μπορείς να βρεις ότι θέλεις. Μου αρέσει πολύ εδώ. Αν δεν είχαμε υποχρεώσεις στην Αργεντινή, θα μπορούσα να ζήσω στα Γιάννινα».
Μπορεί να έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στην πόλη, στο στάδιο «Ζωσιμάδες» και στον ΠΑΣ, αλλά η αγάπη των φιλάθλων παραμένει η ίδια. Μας λέει: «Έφυγα το 1973 από τον ΠΑΣ και ο κόσμος δεν με ξέχασε. Με μιλάνε στο δρόμο και νέα παιδιά που με γνωρίζουν από τις φωτογραφίες. Οι μεγαλύτεροι φίλαθλοι που ερχόταν τότε στο γήπεδο, μας χαιρετούν με τον Γκλασμάνη όταν πάμε για καφέ και συγκινούνται». Αγωνίστηκε στον ΠΑΣ περίπου ενάμιση χρόνο και στη συνέχεια αποχώρησε. Την σεζόν 1973-74 αγωνίστηκε σε ομάδα Β’ Εθνικής της Ισπανίας, τη σεζόν 1974-75 στον Άρη και μια διετία 1975-77 στην Καβάλα. Τόσο αυτός όσο και η σύζυγός του μιλάνε καλά τα Ελληνικά. Λίγες φορές χρειάστηκε να βοηθήσει ο Γκλασμάνης.
«ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΟ ΞΥΛΟ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ»
Τον ρωτάμε να μας πει κάποια ματς με τον ΠΑΣ που θυμάται περισσότερο: «Με την Αναγέννηση Άρτας όλα τα ματς ήταν ντέρμπι. Θυμάμαι το ξύλο που έπεσε στην Άρτα και την δυνατή βροχή που ξέσπασε. Στο παιχνίδι του δευτέρου γύρου στα Γιάννινα κερδίσαμε εμείς 5-0. Θυμάμαι το ντέρμπι κορυφής με τον Απόλλωνα Αθηνών. Μας δυσκόλευε πολύ το δικό μας γήπεδο που δεν είχε χόρτο. Αν εμείς είχαμε το σημερινό γήπεδο εκείνη την εποχή, με αυτόν τον σούπερ αγωνιστικό χώρο, θα κάναμε θαύματα. Θυμάμαι ότι παίξαμε στη Φιλαδέλφεια φιλικό με την ΑΕΚ. Είχα καιρό να πατήσω χόρτο. Το ίδιο και οι άλλοι συμπαίκτες μου. Ενθουσιαστήκαμε από το χόρτο και τρομάξαμε την ΑΕΚ. Όλοι στη Φιλαδέλφεια μιλούσα για το πόσο καλή ομάδα έχει ο ΠΑΣ». Του θυμίζει ο Γκλασμάνης και το ματς Κυπέλλου με τον Ολυμπιακό, τον Φεβρουάριο του 1973, στο κατάμεστο στάδιο Καραϊσκάκη. «Ναι, ναι, συγκλονιστικό παιχνίδι. Πατήσαμε τον Ολυμπιακό και φάγαμε ένα τυχαίο γκολ. Πολύς κόσμος δεν είχε βρει εισιτήριο και έμεινε έξω από το γήπεδο» τονίζει ο Τίτο.
ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΜΕ ΠΕΛΕ ΚΑΙ ΚΡΟΪΦ
Τόφερε η συζήτηση να μιλήσουμε για Μέσι και Μαραντόνα. «Ο Μαραντόνα ήταν πολύ καλύτερος από τον Μέσι» λέει ο Παστερνάκης. Διαφώνησε ο Γκλασμάνης: «Ετούτος είναι καλύτερος. Δεν μου άρεσε ο Μαραντόνα που ήταν μπλεγμένος στα ναρκωτικά». Η κουβέντα πήγε και στον μεγάλο Πελέ, τον βασιλιά του ποδοσφαίρου, το «μαύρο διαμάντι» όπως τον έλεγαν κάποτε. Ο Παστερνάκης έπαιξε αντίπαλος μαζί του στη Βραζιλία ως ποδοσφαιριστής της Παλμέιρας. Ο Πελέ ήταν στην Σάντος. «Αυτός έκανε μαγικά πράγματα, τα είχε όλα» μας λέει ο Παστερνάκης, συμπληρώνοντας: «Παίξαμε αρκετές φορές αντίπαλοι στη Βραζιλία. Είναι άλλο πράγμα να βλέπεις τον Πελέ στην τηλεόραση και άλλο να τον αντιμετωπίζεις όπως εγώ στο γήπεδο. Εκεί καταλαβαίνει την ποδοσφαιρική ιδιοφυΐα που είχε». Όταν μιλάς για Πελέ, Μαραντόνα, Μέσι, είναι δυνατόν να μην αναφερθεί ο Γιόχαν Κρόιφ, το ελάφι του Άγιαξ; Και μ’ αυτόν έπαιξε αντίπαλος στην Ισπανία και στο Καμπ Νόου ο Τίτο Παστερνάκης. «Παίξαμε κύπελλο στην Βαρκελώνη με τη Μπαρτσελόνα. Εκείνη τη χρονιά είχε πάει ο Κρόιφ. Και αυτός μεγάλος παίκτης. Σε εκείνο το ματς πήγα και εγώ πολύ καλά, του έκλεψα μπάλες και στο τέλος ήρθε και μου έδωσε το χέρι. Αργότερα ξαναβρεθήκαμε εκτός γηπέδων και με θυμήθηκε. Μεγάλος παίκτης. Αν έβρισκε ανοιχτό χώρο, δεν μπορούσες να τον σταματήσεις».
Ο λόγος και πάλι στον παλιό ΠΑΣ Γιάννινα. Ο Τίτο Παστερνάκης θυμήθηκε όλους τους παλιούς συμπαίκτες του. Για όλους είχε και έναν καλό λόγο. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε για τον αρχηγό Γιώργο Σιόντη, λέγοντας: «Σπουδαίος παίκτης αλλά και προσωπικότητα. Έναν τέτοιον αρχηγό χρειάζεται η κάθε ομάδα. Μας βοήθησε πολύ». Απόλυτα σύμφωνος και ο Γκλασμάνης που συμπλήρωσε: «Αν δεν ήταν ο Γιώργος για να επιβληθεί σε όλους και να κρατήσει ισορροπίες, μπορεί να είχαμε και προβλήματα. Είμασταν όλοι διαφορετικοί χαρακτήρες, έχοντας ο καθένας τις δικές του ιδιαιτερότητες. Κάποιες φορές μύριζε μπαρούτι και στα δικά μας αποδυτήρια. Αν δεν ήταν ο Σιόντης να μπει μπροστά και να επιβληθεί, θα υπήρχαν προβλήματα. Και τώρα τον θεωρούμε αρχηγό μας».
Ο Τίτο Παστερνάκης, όταν αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, ασχολήθηκε με ακαδημίες ποδοσφαίρου και ως μάνατζερ ποδοσφαιριστών. Πήγαν να γίνουν κάποιες συνεργασίες στο παρελθόν με τον ΠΑΣ, χωρίς κάποια συνέχεια. Ο ίδιος δεν θέλησε να πει κάτι, αλλά ο «Πουλάκο» δεν κρατήθηκε: «Έφερε έναν Ουρουγουανό ποδοσφαιριστή παλιά, τους παρακαλάγαμε να τον πάρουν γιατί ήταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής. Δεν τον πήρε ο ΠΑΣ και πήγε στην Ιταλία, όπου έπαιξε στο Καμπιονάτο στη Λέτσε και σε άλλες ομάδες». Ο Παστερνάκης και τώρα είναι διατεθειμένος να βοηθήσει τον ΠΑΣ για να του βρει παίκτες από την Αργεντινή. Μας εξέφρασε τη χαρά που η ομάδα βρίσκεται συνεχώς στην Α’ Εθνική κατηγορία. Η οικογένεια Παστερνάκη ζει στη Λα Πλάτα, πόλη καταγωγής του Τίτο. Έχουν τακτική επικοινωνία με τον Μοντέζ. Όταν ρωτήσαμε για τον Λίσα, μας είπαν ότι έχουν χαθεί και δεν έχουν καμία επικοινωνία.
Αποχαιρετήσαμε το ζεύγος Παστερνάκη, με την ευχή γρήγορα να ξανασυναντηθούμε όλοι μαζί. «Ευχαριστούμε για όλα, αυτή η πόλη θα είναι πάντα στην καρδιά μας» είπαν με μια φωνή ο Τίτο και η κυρία του.
Βαγγέλης Γυφτόπουλος
