Πέντε αριστουργήματα κλασικής πεζογραφίας που αναμένονται τις επόμενες μέρες (αναδημοσίευση)

πηγή: http://bookpress.gr

Και τα πέντε έχουν χαρακτηριστεί αριστουργήματα τόσο στην εποχή τους και στις συνθήκες που γράφτηκαν όσο και με σημερινά κριτήρια. Θα βρίσκονται στα ράφια των βιβλιοπωλείων τις επόμενες μέρες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Marquis De Sade «Οι Εκατόν Είκοσι Ημέρες των Σοδόμων Ή το σχολείο της ελευθεριότητας» [μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εισαγ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Gutenberg]
Κυκλοφορεί στις 13/04/2024

«Ένας αριστοκράτης, ένας επίσκοπος, ένας δικαστής κι ένας τραπεζίτης απομονώνονται σε ένα κάστρο στον Μέλανα Δρυμό και αναζητούν, με κάθε τρόπο, την απόλυτη σεξουαλική ικανοποίηση. Μαζί τους οκτώ παιδίσκες και οκτώ αγόρια που έχουν απαχθεί ειδικά για την περίσταση, υπηρέτες, και τέσσερις ηλικιωμένες πόρνες που αφηγούνται με την παραμικρή λεπτομέρεια ποικίλες ιστορίες με σεξουαλικές πρακτικές κάθε είδους.

Μιαρό, άσεμνο, ωμό, αποκρουστικό, βέβηλο, σοκαριστικό; Ή σαγηνευτικό, προκλητικό, ηδονικό, λάγνο, μεθυστικό, επαναστατικό, ακόλαστο, συνταρακτικό; Το ακραίο ερωτογράφημα του «θεϊκού Μαρκήσιου», όπως τον έχει αποκαλέσει ο Απολιναίρ, έχει, επί αιώνες, αποτελέσει αντικείμενο εμβριθούς μελέτης από στοχαστές, φιλοσόφους, συγγραφείς, αλλά και στόχος ανελέητων διώξεων.

Γράφτηκε λίγο πριν από τη Γαλλική Επανάσταση, τη δεκαετία του 1780, όταν ο Σαντ ήταν έγκλειστος στη Βαστίλη, αλλά εκδόθηκε, μετά από πολλές περιπέτειες, για πρώτη φορά το 1904. Απαγορευμένο μέχρι πρόσφατα σε πολλές χώρες, άσκησε τεράστια γοητεία σε σημαντικότατους διανοούμενους και συγγραφείς. Συνδέθηκε με τους προβληματισμούς τους για το κακό (Μποντλέρ, Μπαρμπέ ντ’ Ορεβιγί), την πίστη (Λαμαρτίνος), την αμφισβήτηση των ορίων (Λοτρεαμόν, Νίτσε). Για τους σουρεαλιστές το μυθιστόρημα έγινε αντικείμενο πραγματικής λατρείας και ο Σαντ πολιτικός φιλόσοφος και επαναστάτης που “θέλησε να ξαναδώσει στον πολιτισμένο άνθρωπο τη δύναμη των πρωτόγονων ενστίκτων του και να απελευθερώσει την ερωτική φαντασία”, όπως έγραψε ο Πολ Ελιάρ».

Το πιο βέβηλο και προκλητικό βιβλίο που γράφτηκε ποτέ σε νέα ελληνική μετάφραση, από τη Ρίτα Κολαΐτη, 120 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση! Η παρούσα έκδοση γνωρίζει στον αναγνώστη τις περιπέτειες του βιβλίου και του επιτρέπει να γνωρίσει από πρώτο χέρι το πεδίο πάνω στο οποίο ασκήθηκε η ερμηνευτική σοφιστική διανοουμένων όπως ο Φουκό, ο Μπατάιγ, ο Φλομπέρ, ο Μπαρτ, ο Μπρετόν, ο Αραγκόν, ο Λακάν και άλλοι πολλοί και σημαντικοί. Αυτή τη σκληρή, «ανάποδη» ουτοπία, όπως ονόμασε το βιβλίο ο Οκτάβιο Πας, ο οποίος το διάβασε ως μια αλληγορία για την απάθεια της εξουσίας απέναντι στα απανθρωποποιημένα θύματά της και ως μια βίαιη τελετουργία αντιστροφής και βεβήλωσης των πάντων που καταργεί κάθε αυτοπεριορισμό.

Stendhal «Ιταλικά χρονικά» [μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Καστανιώτη]

«Η δίψα για εκδίκηση, αιματοβαμμένα στιλέτα, φονικά δηλητήρια και ερμητικά μοναστήρια δεσπόζουν στις εννέα ιστορίες αυτής της συλλογής και αναδεικνύουν έναν σπουδαίο συγγραφέα ο οποίος επεξεργάζεται μια θεματική ύλη υψηλής δραματικότητας προκειμένου να παρουσιάσει ανάγλυφο το όραμα της πιο παράφορης ζωής. Ο Γάλλος συγγραφέας του 19ου αιώνα Μαρί-Ανρί Μπελ, ευρέως γνωστός με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Σταντάλ, υπήρξε ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους του ρεαλισμού και κατάφερε να διεισδύσει με οξυδέρκεια στην ψυχολογία των ηρώων του. Το σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσονται οι ιστορίες είναι μία εξιδανικευμένη εκδοχή της Ιταλίας, ένα μέρος που για τον Σταντάλ είχε παραμείνει ανόθευτο από τις ηθικές αναστολές και τον κομφορμισμό της μπουρζουαζίας. Από το ασφυκτικό περιβάλλον των αριστοκρατικών μοναστηριών μέχρι τις φρικαλεότητες της οικογένειας Τσέντσι, οι ιστορίες των Ιταλικών χρονικών περιλαμβάνουν όλες χαρακτήρες παθιασμένους, παραβατικούς και αχαλίνωτους, που αφιερώνονται στο κυνήγι της ευτυχίας – «lachasseaubonheur». Οι περισσότερες από τις τραγικές, βίαιες ιστορίες βασίζονται σε ιστορικά γεγονότα, με τον Σταντάλ να χρησιμοποιεί την ιστορία προκειμένου να επικυρώσει τις ακραίες συμπεριφορές των χαρακτήρων του στον αγώνα τους ενάντια στην κυριολεκτική και μεταφορική καταπίεση, και στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν την ελευθερία».

Αν και ευρύτερα γνωστός έχει γίνει για τα μεγάλα μυθιστορήματά του [Το μοναστήρι της Πάρμας, Το κόκκινο και το μαύρο], ο Σταντάλ, εκτός των άλλων έχει γράψει και μια σειρά διηγημάτων, τα οποία διαδραματίζονται στην Ιταλία. Αρκετά από αυτά έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί είτε αυτόνομα είτε σε συλλογές, πολλές φορές στο παρελθόν διαρρηγνύοντας την κεντρική ιδέα του συγγραφέα. Στην έκδοση του Καστανιώτη, που αναμένουμε το επόμενο διάστημα, η Μαρία Παπαδήμα είναι εγγύηση για την αρτιότητα του αποτελέσματος.

Istrati Panait «Κυρά Κυραλίνα» [μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, επίμ. Σταύρος Ζουμπουλάκης, εκδ. Μεταίχμιο]
Κυκλοφορεί στις 09/04/2024

«Σε αυτό το βιβλίο ξεδιπλώνονται οι περιπέτειες δυο πανέμορφων Κυράδων, μάνας και θυγατέρας, που η μία βρήκε τον θάνατο από έναν βάρβαρο σύζυγο και η άλλη κατέληξε σκλάβα σε χαρέμι. Κάτι σαν τις «Χίλιες και μια νύχτες», όπου οι ιστορίες χάνονται η μια μέσα στην άλλη. Η Κυρά Κυραλίνα και ο αφηγητής-αδελφός της είναι οι αντιπροσωπευτικές φιγούρες ενός πολυπολιτισμικού, πολύγλωσσου κόσμου όπως εκείνος που έζησε ο ίδιος ο Ιστράτι. Γυναίκες λάγνες, ντυμένες με ακριβές φορεσιές, στολισμένες με πλουμίδια, φτιασιδωμένες με μαεστρία, ποθητές. Στο σπίτι τους, οι καπνοί από τους ναργιλέδες, οι μελωδίες των τραγουδιών, οι χοροί που ξετρελαίνουν τους άντρες, δημιουργούν μια ατμόσφαιρα μοναδική. Ολόγυρά τους, ένας κόσμος σαγηνευτικός, πλούσιοι έμποροι, άρχοντες, αλλά και χαμάληδες του λιμανιού, μικροπωλητές, κοντραμπαντιέρηδες. Ρουμάνοι, Έλληνες, Αλβανοί, Τούρκοι, Αρμένιοι, Ρώσοι, τσιγγάνοι δημιουργούν ένα παλίμψηστο διάσπαρτο από εκφράσεις, παροιμίες, βρισιές, ονόματα από διάφορες γλώσσες όπου στολίζουν περίτεχνα ένα κείμενο γραμμένο στα γαλλικά, τα οποία ο συγγραφέας έμαθε μόνος του διαβάζοντας Γάλλους κλασικούς και σεργιανίζοντας στους δρόμους και στα καπηλειά της Γαλλίας».

Ο Panait Istrati (Γεράσιμος Βαλσαμής) γεννήθηκε το 1884 στη Βράιλα της Ρουμανίας. Εξαιτίας της λαϊκής καταγωγής του δούλεψε ως κλειδαράς, ζαχαροπλάστης, χαλκωματής, χαμάλης, φορτοεκφορτωτής, γυρολόγος, χτίστης, φωτογράφος, δημοσιογράφος, ταχυδρόμος, ενώ για κάποιο διάστημα υπήρξε συνδικαλιστής στο σωματείο των εργατών του λιμανιού της Βράιλας. Γύρισε δουλεύοντας σ’ όλες τις χώρες της Μεσογείου κι έφτασε στη Γαλλία, όπου ο Ρομαίν Ρολλάν πρόσεξε το μεγάλο συγγραφικό του ταλέντο και βοήθησε στην ανάδειξή του. Λίγο πριν από το τέλος του θα γράψει: «Πίστεψα τυφλά στο ιδεώδες, πίστεψα στην Πίστη μου και σ’ εκείνη των Άλλων και για καιρό δεν γελάστηκα. Το να ονειρεύεται κανείς δεν αρκεί. Ακόμη και το να ζει κανείς δεν αρκεί. Να δημιουργεί κανείς σημαίνει να τιθασεύει τα όνειρά του και να κυριαρχεί στη ζωή του». Είχε προσωπική φιλία με τον Νίκο Καζαντζάκη. Επισκέφτηκε την Ελλάδα τον Φλεβάρη του 1928 και το 1932 παντρεύτηκε τη Μάργκα. Ταλαιπωρημένος από φυματίωση, πέθανε την άνοιξη του 1935.

Somerset Maugham «Άσεντεν» [μτφρ. Μαρία Λαϊνά, Μάνια Μεζίτη, εκδ. Πατάκη]

Αυτοτελείς ιστορίες με κεντρικό ήρωα τον Άσεντεν, Βρετανό θεατρικό συγγραφέα, ο οποίος κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου αναγκάζεται να ενταχθεί στη Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών. Τη στρατολόγησή του αναλαμβάνει ένας αξιωματούχος ψηλά στην ιεραρχία, γνωστός με το αρχικό .Ρ.. Η πρώτη αποστολή που του αναθέτει είναι να μεταβεί στην Ελβετία και να επιχειρήσει να αντλήσει πληροφορίες προς όφελος της βρετανικής κυβέρνησης. Ο Άσεντεν θα εμπλακεί με την ελβετική αστυνομία, θα συναντήσει συνδέσμους από την Ευρώπη και την Ινδία, θα εκβιάσει και θα εκβιαστεί, θα απειλήσει και θα απειληθεί. Για το συμφέρον της Βρετανίας θα ταξιδέψει ως παράγοντας επιρροής στη Ρωσία της επανάστασης του 1917, ώστε να παραμείνει η Ρωσία στον πόλεμο κατά της Γερμανίας. Ο Άσεντεν θα κινηθεί είτε με την πειθώ είτε δωροδοκώντας και εκβιάζοντας. Σε καμία αποστολή δε θα μεταφέρει ούτε θα χρησιμοποιήσει όπλο.

Οι ιστορίες αυτές πρώτη φορά εκδόθηκαν το 1928 στις ΗΠΑ και στη συνέχεια το 1934 στη Βρετανία και βασίζονται εν μέρει (ή εν πολλοίς) στην εμπειρία του Μομ ως μέλους της Βρετανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Περιέχουν παραλλαγμένα αυτοβιογραφικά στοιχεία, όπως και παραλλαγμένες πραγματικές πληροφορίες. Το 1936 ο Άλφρεντ Χίτσκοκ σκηνοθέτησε την ταινία Μυστικός πράκτωρ, βασισμένη στις ιστορίες του Μομ, με τον Τζον Γκίλγκουντ στον ρόλο του Άσεντεν. Οι ιστορίες του Άσεντεν θεωρείται πως επηρέασαν τη γραφή του Ίαν Φλέμινγκ, του Τζον Λε Καρέ, του Γκράχαμ Γκριν και του Ρέιμοντ Τσάντλερ.

Hermann Hesse «Κνουλπ – Τρεις ιστορίες από τη ζωή του Κνουλπ» [μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Διόπτρα]
Κυκλοφορεί στις 03/04/2024

Ο Κνουλπ, ένας γοητευτικός αλήτης, περιπλανιέται μένοντας εδώ κι εκεί σε φίλους που του προσφέρουν στέγη και τροφή. Δεν θέλει να βρει σταθερή δουλειά, δεν θέλει να δεθεί με κάποιον άνθρωπο ή τόπο. Θα εγκαταλείψει ακόμη και τον σύντροφο με τον οποίο περιπλανιούνται μαζί ένα καλοκαίρι, που ίσως να είναι ο ίδιος ο Χέρμαν Έσσε.

Ο Κνουλπ είναι μια ύπαρξη μοναχική, αλλά χαρούμενη και αυτάρκης. Κάτω από τον ανάλαφρο χαρακτήρα των περιπετειών του, όμως, κρύβεται η αγωνία ότι η ελευθερία του μπορεί να μην αξίζει και πολλά, ίσως ακόμη και να είναι ανήθικη. Κι έρχεται η στιγμή που θα μάθει αν σπατάλησε τη ζωή του ή αν αυτός ο ανέμελος βίος του πλάνητα πρόσφερε τελικά κάτι στους άλλους ανθρώπους…