Δώδεκα αποφθέγματα του Καρτέσιου

Ρενέ Ντεκάρτ (γαλλικά: René Descartes λατινικά: Renatus Cartesius, Λα Άι ον Τουρέν, Αντρ-ε-Λουάρ (La Haye en Touraine, Indre-et-Loire) 31 Μαρτίου 1596 – Στοκχόλμη, 11 Φεβρουαρίου 1650), πολύ γνωστός και με το εξελληνισμένο όνομα Καρτέσιος, ήταν Γάλλος φιλόσοφος, μαθηματικός και επιστήμονας φυσικών επιστημών.

Θεωρείται σταθμός στην ιστορία της φιλοσοφίας, καθώς φέρεται ως δάσκαλος και ταυτόχρονα θύμα του Διαφωτισμού. Αναφέρεται συχνά ως εκείνος που συνέλαβε την πιο ακραία μορφή σκεπτικισμού. Προσπάθησε και κατόρθωσε να απεγκλωβίσει τη φιλοσοφία από τον σχολαστικισμό, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στις νοητικές δυνάμεις του ανθρώπου και να απελευθερώσει το ανθρώπινο πνεύμα από την αυθεντία του παρελθόντος. Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές του ηπειρωτικού-ευρωπαϊκού ορθολογισμού. Οι ιδέες του, όμως, έγιναν στόχος του εμπειρισμού που επικράτησε μακροπρόθεσμα. Αλλά και οι βασικές ιδέες του λειτούργησαν σε πείσμα των προθέσεών του. Θέτοντας τα όρια μεταξύ πνευματικού και υλικού κόσμου και αντιμετωπίζοντάς τον ως επαρκές και αυτόνομο αντικείμενο μελέτης, βοήθησε στην επικράτηση του υλισμού έναντι της πνευματοκρατίας. Υλιστές του 18ου αιώνα όπως ο Ντήτριχ Χόλμπαχ (Dietriech von Holbach, 1723–89) και ο εγκυκλοπαιδιστής Ντενί Ντιντερό, χρησιμοποίησαν τη γεωμετρική αντίληψη του Θεού που αποσύρεται μετά τη δημιουργία. Συνδυάζοντας την άποψή του με τη μηχανιστική ερμηνεία του ζωικού βασιλείου, προώθησαν την υλιστική θεώρηση του κόσμου.

Όποτε με προσβάλει κάποιος, προσπαθώ να ανυψώσω την ψυχή μου τόσο ψηλά, ώστε η προσβολή να μην τη φτάνει.

Να αμφιβάλλεις για όλα.

Το να διαβάζεις τα καλά βιβλία είναι σαν να συνδιαλέγεσαι με τους άριστους των περασμένων αιώνων.

Απελπισία: φόβος χωρίς ελπίδα.

Ο αισιόδοξος θα μπορούσε να δει ένα φως εκεί που δεν υπάρχει, αλλά γιατί ο απαισιόδοξος θα πρέπει πάντα να τρέχει να το σβήσει;

Δεν υπάρχει αμαρτία πιο βλαβερή για την ευτυχία του ανθρώπου από το φθόνο.

Πάθος είναι η παθητικότητα του πνεύματος και η ενεργητικότητα του σώματος.

Αν ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, τότε ο Θεός δεν είναι.

Η βασική αιτία για τα σφάλματα των ανθρώπων βρίσκεται στις προκαταλήψεις που μαζεύουμε κατά την παιδική ηλικία.

Εκτός από τις προσωπικές μας σκέψεις δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να εξαρτάται απολύτως από εμάς.

Η ομιλία έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη πειθούς από τη γραφή.

Cogito ergo sum.
(Σκέφτομαι, άρα υπάρχω)