Δέκα συν τέσσερα αποφθέγματα του Σενέκα

Ο Λούκιος ή Λεύκιος Ανναίος Σενέκας (Lucius Anneus Seneca, 4 π.Χ. -65 μ.Χ.), γνωστός ως Σενέκας ο Νεότερος ή απλώς Σενέκας, Ρωμαίος πολιτικός, ρήτορας, δραματουργός και στωικός φιλόσοφος, ήταν γιος του Σενέκα του Πρεσβύτερου, διδάσκαλος του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Νέρονα, στωικός φιλόσοφος, τραγωδός και ευνοούμενος της Αυλής. Καταγόταν από την Κόρδοβα της ρωμαϊκής επαρχίας της Ισπανίας.

με παρακίνηση της μητέρας του Νέρωνα, γίνεται διδάσκαλος του μέλλοντα Αυτοκράτορα. Όταν ο τελευταίος ανεβαίνει στον θρόνο ο Σενέκας, για μία πενταετία, επηρεάζει ενεργά τη διακυβέρνησή του με θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο τελικώς ο Νέρων επιβάλλει ένα τυραννικό καθεστώς κρατικής τρομοκρατίας και αποκόπτει τις γέφυρες επικοινωνίας με τον Σενέκα. Ο τελευταίος αποσύρεται σε θεωρητικούς φιλοσοφικούς στοχασμούς και το 65 κατηγορείται για συμμετοχή σε αποτυχημένη συνωμοσία κατά του Αυτοκράτορα· αμέσως διατάσσεται να αυτοκτονήσει κόβοντας τις φλέβες του.

Ο Σενέκας επικάλυψε τον στωικισμό με ένα πέπλο ουμανισμού, που συνοψίζεται στη φράση του «ο άνθρωπος είναι ιερός για τον άνθρωπο», και υπηρέτησε το στωικό ιδανικό του σοφού που μεριμνά για την κοινωνία από θέση ευθύνης. Για τον Σενέκα χρέος των πλουσίων και των αρχόντων ήταν η βοήθεια προς τους κοινωνικά αδύναμους. Στα δράματα που έγραψε (π.χ. ΦαίδραΟιδίπους, Μήδεια ― ελλην. μετάφρ. T. Ρούσος, “Κείμενα”, ΘυέστηςΑγαμέμνων κλπ.), βασισμένα σε ελληνικούς μύθους και κλασικές αττικές τραγωδίες, επηρεάστηκε από τον Ευριπίδη, τον Βιργίλιο και τον Οβίδιο. Στην κατηγορία των θεατρικών έργων ανήκει και η κωμωδία, σάτιρα Αποκολοκύνθωσις.

“Φτωχός δεν είναι ο άνθρωπος που έχει λίγα, αλλά εκείνος που θέλει περισσότερα.”

“Η τύχη φοβάται και τρέμει τους γενναίους, αλλά τρομοκρατεί και ποδοπατεί τους δειλούς.”

“Μερικές φορές, ακόμα και το να ζεις είναι μια θαρραλέα πράξη.”

“Η θρησκεία θεωρείται από το λαό αληθινή, από τους σοφούς ψεύτικη και από τους ηγεμόνες χρήσιμη.”

“Να μην ενδιαφέρεσαι για τον αριθμό, αλλά για την ποιότητα των θαυμαστών σου. Το να μην αρέσεις στους μικρόψυχους, αποτελεί τίτλο τιμής.”

“Οι μικρές λύπες είναι φλύαρες, η μεγάλη οδύνη είναι σιωπηλή.”

“Αυτός που δεν μπορεί να υπακούσει, δεν μπορεί να διοικήσει.”

“Όταν σκέφτεσαι πόσοι είναι καλύτερα από εσένα, να συλλογίζεσαι και πόσοι είναι χειρότερα από εσένα.”

“Η ψυχή είναι ένας θεός που βρήκε καταφύγιο στο σώμα του ανθρώπου.”

“Σε όλους τους πολέμους, από τον Τρωικό μέχρι σήμερα, το κυριότερο κίνητρο υπήρξε η κλοπή, η αρπαγή, η λεηλασία.”

“Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ντροπή για έναν γέροντα από το να μην έχει να παρουσιάσει άλλη απόδειξη πως έζησε εκτός από τα χρόνια του.”

“Η μέθη δεν είναι τίποτε άλλο παρά ηθελημένη τρέλα”

“Να μεταχειρίζεσαι τους κατωτέρους σου όπως θα ήθελες να σε μεταχειρίζονται οι ανώτεροί σου.”

“Τον ευτυχισμένο άνθρωπο τον μισούν. Τον δυστυχισμένο τον περιφρονούν.”