Δεκαέξι αποφθέγματα του Ζοζέ Σαραμάγκου

Ο Ζοζέ (Ιωσήφ) ντε Σόζα Σαραμάγκου (πορτογαλικά: José de Sousa Saramago, 23 Ιουνίου 1919 – 18 Ιουνίου 2010), ήταν Πορτογάλος συγγραφέας, ποιητής, σεναριογράφος και δημοσιογράφος, τιμημένος με Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα έργα του, μερικά από τα οποία μπορούν να θεωρηθούν αλληγορικά, γενικά παρουσιάζουν ανατρεπτικές όψεις πάνω στα ιστορικά γεγονότα, δίνοντας έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα. Ο Σαραμάγκου κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1998. Ίδρυσε το Εθνικό Μέτωπο για την Προάσπιση του Πολιτισμού (Λισαβόνα, 1992) μαζί με τον Αρμίντο Φρέιτας-Μαγκαλιάες και άλλους. Ζούσε στο νησί Λανθαρότε των Καναρίων Νήσων της Ισπανίας. Άθεος και κομμουνιστής, αμφισβήτησε τις αξίες της μετα-δικτατορικής ζωής στην Πορτογαλία με έργα όπως τα «Baltasar & Blimunda», «Η Χρονιά Που Πέθανε Ο Ρικάρντο Ρέις» και «Όλα Τα Ονόματα», «Το κατά Ιησού Ευαγγέλιο» (που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις). Έγινε ευρύτερα γνωστός με το μυθιστόρημά του «Περί Τυφλότητος» (1995) που έγινε και ταινία.

To διάβασμα είναι ένας άλλος τρόπος να είσαι κάπου.

Μέσα μας υπάρχει κάτι που δεν έχει όνομα· αυτό το κάτι είναι αυτό που είμαστε.

Ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα που είναι συνεχώς «υπό κατασκευήν», αλλά επίσης, κατά ένα παράλληλο τρόπο, πάντα σε μια κατάσταση αέναης καταστροφής.

Μια λέξη ποτέ δεν έρχεται μόνη της. Ακόμα και η λέξη «μοναξιά» χρειάζεται κάποιον που να υποφέρει από αυτήν.

Ο χειρότερος από όλους τους τοίχους είναι μια πόρτα της οποίας δεν έχεις το κλειδί.

Είμαστε περισσότερο τα ελαττώματά μας παρά τα προσόντα μας.

Το «ποτέ» δεν είναι το αντίθετο του «αργά». Το αντίθετο του «αργά» είναι «πολύ αργά».

Ο Θεός είναι η σιωπή του σύμπαντος και ο άνθρωπος είναι η κραυγή που δίνει νόημα σε αυτή τη σιωπή.

Όπως θα ‘λεγε και η γάτα μου, όλες οι ώρες είναι κατάλληλες για ύπνο.

Τα λόγια που έρχονται από την καρδιά ποτέ δεν βγαίνουν από το στόμα. Σκαλώνουν στο λαιμό και μπορούμε να τα διαβάσουμε μόνο στα μάτια.

Σε ζητήματα καρδιάς και αισθημάτων, το υπερβολικά πολύ είναι πάντα καλύτερο από το υπερβολικά λίγο.

Το χάος είναι απλώς μια τάξη που περιμένει να αποκρυπτογραφηθεί.

Λένε ότι κάθε άνθρωπος είναι νησί. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο κάθε άνθρωπος είναι μια σιωπή, ναι, ο καθένας με τη σιωπή του, ο καθένας με τη σιωπή που είναι.

Αν είμαι ειλικρινής σήμερα, τι πειράζει αν το μετανιώσω αύριο;

Σε έναν βασιλιά, η μετριοφροσύνη είναι ένδειξη αδυναμίας.

Συγχωρήστε με αν αυτό που εσάς σας φαίνεται λίγο, για μένα είναι το παν.
(από την ομιλία του στην απονομή του Νόμπελ, 1998)