Αννί Ερνό (Annie Earnaux)
“To Γεγονός”
μετάφραση: Ρίτα Κολαϊτη
Μεταίχμιο 2022
Την Αννί Ερνό την μάθαμε και εμείς χάρη στο Νόμπελ Λογοτεχνίας που έλαβε φέτος. Οι εκδόσεις Μεταίχμιο προχώρησαν σε μεταφράσεις ορισμένων από τα βιβλία της προκειμένου να αξιοποιήσουν το εύλογο ενδιαφέρον που δημιουργήθηκε και στη χώρα μας για την Γαλλίδα λογοτέχνιδα. Έχουμε ασχοληθεί πρόσφατα μαζί της με αφορμή το Νόμπελ και μάθαμε ότι στην πατρίδα της απολαμβάνει την φήμη μιας καθιερωμένης και σπουδαίας συγγραφέως.
Μόλις πρόσφατα προμηθευτήκαμε και διαβάσαμε την βιογραφική νουβέλα της “Το γεγονός” που εκδόθηκε πρώτη φορά στα γαλλικά το 2000 από τον εκδοτικό οίκο Γκαλιμάρ – εκεί έβγαζε τα βιβλία του ο Αλμπέρ Καμί, αν αυτό λέει κάτι.
Αντλεί το θέμα της από προσωπικό βίωμα, κάτι που, άλλωστε, συνηθίζει η συγγραφέας. Αναφέρεται στην περίπτωση που το 1963, όντας τελειόφοιτη στη σχολή φιλολογίας, έμεινε έγκυος δίχως να το επιθυμεί, και αποφασίζει ότι θέλει να διακόψει την εγκυμοσύνη για πολλούς λόγους – δεν θα τους αποκαλύψω, αξίζει να διαβαστεί. Αυτό που καθιστά το γεγονός της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ακόμη πιο σημαντικό και άξιο καταγραφής, είναι το ότι εκείνα τα χρόνια – το 1963 – η άμβλωση στη Γαλλία ήταν ποινικό αδίκημα· η μητέρα και όποιος γιατρός ή άλλος την βοηθούσε στην έκτρωση, τιμωρούνταν με φυλάκιση και, επιπλέον, ο ιατρός έχανε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Ο τρόπος με τον οποίο η Ερνό ιστορεί τα συμβάντα, από τη στιγμή που η ηρωίδα αντιλαμβάνεται ότι έχει καθυστέρηση, μέχρι λίγο μετά την έκτρωση, χαρακτηρίζεται από αμεσότητα και αφοπλιστική ειλικρίνεια. Παρουσιάζονται οι δυσκολίες, οι συναισθηματικές μεταπτώσεις και οι σκέψεις που την ταλαιπώρησαν το διάστημα που παρουσιάζεται στο βιβλίο, με ακρίβεια και, ταυτόχρονα, με εντυπωσιακή αποστασιοποίηση, δίχως “τον λυρισμό της θλίψης και της οργής”. Κατορθώνει να ανασύρει τις μνήμες της και να αποτυπώσει όσα συνέβησαν, όσα είχε σκεφτεί και όσα είχε αισθανθεί, χωρίς μελοδραματισμούς. Αντίθετα, στέκεται αξία του καθήκοντος να διηγηθεί την ιστορία της πολλά χρόνια αφότου συνέβη, σε μία εποχή που το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους, είναι πλέον νομικά κατοχυρωμένο.
Πιο πάνω αναφέραμε ότι “Το γεγονός” εκδόθηκε το 2000. Εν έτει 2022 – και σε λίγες μέρες 2023 – στο διεθνές σκηνικό αφενός η άμβλωση εξακολουθεί να απαγορεύεται σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας, αφετέρου στις ΗΠΑ και σε χώρες της Ευρώπης είναι υπαρκτή η τάση επιστροφής στην απαγόρευση της διακοπής εγκυμοσύνης. Ακόμα και στην χώρα μας ακούγονται φωνές από το σκοτάδι του νέο συντηρητισμού. Αυτά τα δεδομένα καθιστούν επιτακτική τη σημασία να διαβάζονται βιβλία σαν “Το γεγονός”. Έτσι κι αλλιώς πρόκειται γι’ αξιόλογη λογοτεχνία, με μία μετάφραση που υπηρετεί το ανάγνωσμα στην εντέλεια.
Συνιστάται ανεπιφύλακτα!
“Μέσα από τούτη την αφήγηση, ο χρόνος γίνεται δράση και με παρασέρνει άθελά μου. Τώρα ξέρω ότι είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι τέλους, όποιο κι αν είναι το τίμημα, όπως ήμουν και τότε, στα είκοσι τρία μου, όταν έσκισα τη γνωμάτευση του γιατρού. Θέλω να βυθιστώ ξανά σε κείνη την περίοδο της ζωής μου, να μάθω τι υπήρχε εκεί. Αυτή η εξερεύνηση θα αποτελέσει το υφάδι μιας αφήγησης, της μόνης ικανής να αποδώσει ένα γεγονός που δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από χρόνος που κυλούσε εντός και εκτός μου.”
