16 Δεκέμβρη – με αφορμή τα γενέθλια μιας μεγαλοφυΐας

Ο Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν έχει καθιερωθεί να προφέρεται έτσι στα ελληνικά βάσει της αρχής σύμφωνα με την οποία όταν ένα λάθος δεν αντικαθίσταται, καθιερώνεται ως σωστό. Για όποιον ή όποια ενδιαφέρεται, η σωστή προφορά στα γερμανικά είναι “Λούντβιχ Φαν Μπέετοφεν”. Το γράφω καθαρά ενημερωτικά, και στη συνέχεια θα γράφω το όνομά του σύμφωνα με την καθιερωμένη προφορά.

circa 1800: Ludwig van Beethoven (1770 – 1827), German composer, generally considered to be one of the greatest composers in the Western tradition. (Photo by Henry Guttmann/Getty Images)

Ο Μπετόβεν, λοιπόν, γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1770 στην γερμανική πόλη της Βόννης. Σύμφωνα με τα αρχεία βαπτίστηκε 17 Δεκέμβρη. Δεδομένου ότι συνηθιζόταν να βαπτίζουν τα μωρά εντός είκοσι τεσσάρων ωρών, έγινε δεκτή ως ημέρα γενεθλίων του η 16η Δεκέμβρη. Η οικογένειά του κουβαλούσε μια μακρά παράδοση μουσικών. Έτσι, ο μικρός Λούντβιχ ξεκίνησε να μαθαίνει πιάνο από τον πατέρα του σε ηλικία μόλις πέντε ετών. Η αυστηρότητα των μαθημάτων του πατέρα του ήταν εξαντλητική και ψυχοφθόρα για τον μικρό και αναμφίβολα σημάδεψε τον ψυχισμό του. Εκτός από πιάνο διδάχθηκε, επίσης, βιολί και βιόλα, αλλά χάρη στο ταλέντο του στο πιάνο απέκτησε την φήμη του βιρτουόζου. Στα είκοσι ένα του εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1827. To 1802 περίπου, η ακοή του ξεκίνησε να εξασθενεί και ως το 1814 είχε εξαφανιστεί τελείως. Το γεγονός ότι δεν σταμάτησε να συνθέτει παρότι δεν άκουγε καθαρά, και, κυρίως, το γεγονός ότι μέχρι τον θάνατό του συνέχισε να δημιουργεί σημαντικά έργα και να καινοτομεί, όλα αυτά αποτελούν ικανή συνθήκη ώστε να δικαιούται τον τίτλο της μεγαλοφυΐας. Με τον Μπετόβεν σηματοδοτείται η μετάβαση, στον χώρο της μουσικής, από τον Κλασικισμό, στον Ρομαντισμό. Σημαντικές καινοτομίες που εισήγαγε ήταν η σύνθεση έργων μεγαλύτερης έκτασης (π.χ. οι σονάτες του αποτελούταν από τέσσερις κινήσεις (μέρη) αντί για τρεις, καθώς επίσης και η δημιουργική χρήση εναλλαγών στις δυναμικές και στα τέμπο. Παρότι έμεινε δημιουργικός μέχρι το τέλος της ζωής του, εν τούτοις λόγω και της βαρηκοΐας με τα χρόνια απείχε από τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Τελικά πέθανε τις 26 Μαρτίου 1827. Σύμφωνα με την παράδοση, προτού ξεψυχήσει, τα τελευταία του λόγια ήταν “η κωμωδία τελείωσε”.

Είναι από τους πιο πολυπαιγμένους κλασικούς συνθέτες και τα έργα του παραμένουν στον Κανόνα της λόγιας μουσικής όλων των εποχών