Η επιστήμη και η θρησκεία Δεν είναι δυνατό να συνομιλήσουν ποτέ. Πρώτον, καλούνται να απαντήσουν σε διαφορετικά ερωτήματα. Οι επιστήμονες μελετούν τον κόσμο, την φύση και κάθε έμβιο ον. Οι θρησκείες, από την άλλη, προσφέρουν λύσεις – προσπαθούν έστω – σε ζητήματα ηθικής, και διέξοδο στην έμφυτη αγωνία του ανθρώπου μπροστά στον θάνατο. Δεύτερον, οι επιστήμες στηρίζονται στην αμφιβολία, στην έρευνα, στο πείραμα και στην άσκηση κριτικής. Όλα αυτά αποσκοπώντας στην παραγωγή γνώσης. Αντίθετα οι θρησκείες προϋποθέτουν την πίστη – βλέπε τη γνωστή ρήση “πίστευε και μη ερεύνα”
Τα τελευταία χρόνια παρακολουθώντας στις εξελίξεις διεθνώς, και χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο, βλέπω δύο τάσεις: Αφενός είναι μεγάλη η ποσότητα των συνανθρώπων μας οι οποίοι και οι οποίες δηλώνουν θρησκευόμενοι και θρησκευόμενες. Εκατοντάδες χιλιάδες αναρτήσεις ανεβαίνουν καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με θέματα θρησκευτικά. Αφετέρου παρατηρείται μία έντονη – εντονότατη είναι η αλήθεια – αμφισβήτηση στα πορίσματα της επιστήμης. Το κίνημα των αντιεμβολιαστών και το ακόμα παλαιότερο κίνημα εκείνων που υποστηρίζουν ότι η γη είναι επίπεδη, είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Εκείνοι οι οποίοι αμφισβητούν τα επιστημονικά πορίσματα, στηρίζονται στις περιπτώσεις ανήθικων επιστημόνων. Ότι, δηλαδή, πολυεθνικές εταιρείες χρηματοδοτούν έρευνες επιστημόνων, οι οποίοι, τάχα, δεσμεύονται να καταλήξουν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι επιστήμονες αρκετές φορές, με την πάροδο του χρόνου, υιοθετούν διαφορετικά, για κάποιο θέμα, συμπεράσματα – αυτό το γεγονός το λαμβάνουν ως απόδειξη αφερεγγυότητας των ίδιων των επιστημόνων.
Την υπόθεση των διεφθαρμένων ερευνητών αρνούμαι να την σχολιάσω. Τι να σχολιάσεις σε μία θεωρία συνωμοσίας; Όσο για την δεύτερη υπόθεση, αυτή των συμπερασμάτων που αναθεωρούνται, έχω να πω το εξής: Δεν νοείται επιστήμονας που να επαναπαύεται και να θεωρεί ότι κάποιο συμπέρασμα είναι οριστικό. Κάθε υπόθεση εξετάζεται, κρίνεται και ελέγχεται εξαντλητικά. Θεωρείται έγκυρη επιστημονική γνώση, όταν δοκιμαστεί σε κάθε γνωστό και πιθανό σενάριο, και εφόσον δουν οι ερευνητές ότι αντέχει σε κάθε είδος κριτικής, και εφόσον επαληθεύεται σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο κάθε επιστήμονας γνωρίζει ότι το μέλλον είναι απρόβλεπτο. Επομένως είναι πολύ πιθανό να προκύψουν νέα σενάρια, νέα στοιχεία που να διαψεύσουν κάθε καθιερωμένη γνώση.
Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος επιζητά την σταθερότητα και τη σιγουριά, είναι απόλυτα φυσιολογικό. Δυστυχώς, η σιγουριά και σταθερότητα στη ζωή, όχι μόνο δεν είναι ο κανόνας, αλλά αντίθετα – όπως μας υπενθυμίζει ο Ηράκλειτος – “η συνεχής μεταβολή είναι η μόνη σταθερά”. Όταν αυτή η απλή παραδοχή γίνει κτήμα του συνόλου της ανθρωπότητας, ίσως τότε ο άνθρωπος θα έχει ενηλικιωθεί. γενικά καλό είναι να στηριζόμαστε στον ορθολογισμό και την έγκυρη επιστημονική γνώση.
Κώστας Μαζιώτης
