Είκοσι αποφθέγματα του Μοντεσκιέ

Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu, 1689-1755
Γάλλος στοχαστής

Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, Βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού.
Το βασικό του έργο είναι το «Πνεύμα των Νόμων» που εξέδωσε το 1748 σε ηλικία 59 ετών. Στο έργο αναλύονται για πρώτη φορά διεξοδικά οι αρχές των πολιτικών θεσμών και της νομοθετικής διαδικασίας. Είναι ο εμπνευστής της θεμελιώδους αρχής της Διάκρισης των Εξουσιών.

Έχω παρατηρήσει ότι για να πετύχει κάποιος, πρέπει να φαίνεται ηλίθιος, αλλά να είναι σοφός.

Η τυραννία ενός ηγεμόνα σε μια ολιγαρχία δεν είναι τόσο επικίνδυνη για το κοινό καλό όσο η απάθεια των πολιτών σε μια δημοκρατία.

Αν θέλαμε απλώς να ήμασταν ευτυχισμένοι, θα ήταν εύκολο. Αλλά θέλουμε να είμαστε πιο ευτυχισμένοι από τους άλλους και αυτό –σχεδόν πάντα– είναι δύσκολο, μιας και τους νομίζουμε πιο ευτυχισμένους απ’ ό,τι είναι.

Η γυναίκα έχει μόνο μια δυνατότητα να είναι όμορφη, ενώ έχει χιλιάδες δυνατότητες να είναι ελκυστική.

Δεν αγαπώ τον Θεό, επειδή δεν τον ξέρω, ούτε τον πλησίον μου, επειδή τον ξέρω.

Η πολυτέλεια καταστρέφει τις δημοκρατίες. Η φτώχεια τις μοναρχίες.

Όσο λιγότερο σκέφτονται οι άνθρωποι, τόσο περισσότερο μιλούν.

Οι Γάλλοι δεν μιλούν σχεδόν ποτέ για τις γυναίκες τους, επειδή φοβούνται ότι μπορεί να μιλήσουν γι’ αυτές μπροστά σε ανθρώπους που μπορεί να τις ξέρουν καλύτερα από τους ίδιους.

Πρέπει να μελετήσει κανείς πολλά για να ξέρει λίγα.

Ελευθερία είναι το δικαίωμα να κάνουμε ό,τι επιτρέπουν οι νόμοι.

Θα έχετε προσέξει ότι τα περισσότερα πράγματα που μας προκαλούν ευχαρίστηση είναι παράλογα.

Το καλύτερο είναι εχθρός του καλού.

Δεν μπορεί κάτι να είναι απαραίτητα σωστό επειδή είναι νόμος. Πρέπει να είναι όμως νόμος, αν είναι το σωστό.

Οι άχρηστοι νόμοι αδυνατίζουν τους χρήσιμους νόμους.

Είχα πάντα σαν αρχή να μην αφήνω κάποιον άλλο να κάνει κάτι που θα μπορούσα να κάνω μόνος μου.

Όλοι οι άνθρωποι είναι θηρία. Οι πρίγκιπες είναι θηρία που δεν είναι δεμένα.

Ο Καίσαρας τους συγχωρούσε όλους. Αλλά μου φαίνεται πως η μετριοπάθεια που δείχνει κάποιος, αφού έχει σφετερισθεί τα πάντα, δεν αξίζει πολλούς επαίνους.

Δεν πρέπει να κάνουμε με νόμους αυτό που μπορεί να γίνει με τα ήθη και τα έθιμα.

Οι άρχοντες έχουν ηδονές, οι φτωχοί έχουν χαρές.

Δεν υπάρχει πιο απάνθρωπη τυραννία από αυτή που ασκείται υπό τη σκέπη των νόμων και με τη σημαία της δικαιοσύνης.