ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει Ήπειρος, κόσμος, Ιστορία!
Αφορμή για το σημερινό αφιέρωμα μας έδωσε εργασία σπουδαστή σε σχολή δημοσιογραφίας, που στο πλαίσιο έρευνας για το ποδόσφαιρο ζήτησε να πούμε τι σημαίνει να είναι κάποιος φίλαθλος μιας ομάδας. Τι σημαίνει δηλαδή να λες ότι «είμαι ΠΑΣ, είμαι Παναιτωλικός, είμαι Ολυμπιακός κ.λπ.». Του δώσαμε τις δικές μας ερμηνείες. Ποτέ δεν αρνηθήκαμε βοήθεια σε νέα παιδιά που ανοίγουν τα φτερά στη ζωή, στην κοινωνία και στην επαγγελματική τους αποκατάσταση. Παλιότερα, σε άλλες πιο εξειδικευμένες εργασίες σπουδαστών των ΤΕΦΑΑ, δώσαμε μετά χαράς σε φοιτητές και όσα στοιχεία ζητήθηκαν από το αρχείο μας. Πάντα θα είμαστε ανοιχτοί σε βοήθεια σε νέα παιδιά. Κάναμε και στον εαυτό μας το ερώτημα: Αλήθεια, τι σημαίνει να είσαι ΠΑΣ; Τι εκφράζει αυτή η ομάδα και διαχρονικά αποτελεί σημείο αναφοράς της τοπικής κοινωνίας; Με λίγα λόγια τι είναι και τι σημαίνει ΠΑΣ Γιάννινα; Αυτό θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στο σημερινό κεντρικό θέμα της στήλης μας.
ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει Ήπειρος.
Από το Αγρίνιο και πάνω, μέχρι την Κέρκυρα και τα σύνορα με την Αλβανία, είναι η μοναδική ομάδα στην μεγάλη κατηγορία. Εκπροσωπεί όχι μόνο τα Γιάννινα, αλλά και τη βορειοδυτική Ελλάδα. Είναι ομάδα με μεγάλη ακτινοβολία, κάνοντας πολλές φορές περήφανους τους Ηπειρώτες. Γι’ αυτό τη λένε «Άγιαξ της Ηπείρου». Μπορεί και στους άλλους νομούς να υπάρχουν ιστορικές ομάδες, όπως η Αναγέννηση Άρτας, η Α. Ε. Καραϊσκάκης Άρτας, ο ΠΑΣ Πρέβεζα, ο Θεσπρωτός Ηγουμενίτσας, ο Εθνικός Φιλιππιάδας, ο Τηλυκράτης Λευκάδας, αλλά σημαία είναι ο ΠΑΣ. Και οι φίλοι αυτών των ομάδων καμαρώνουν για τις επιτυχίες του. Ποδοσφαιρικά εντάσσουμε και τη Λευκάδα στην Ήπειρο γιατί έχει την ίδια Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων με την Πρέβεζα. Έχουμε δει στις εξέδρες του σταδίου «Ζωσιμάδες» φιλάθλους από όλα τα μέρη της Ηπείρου, ακόμα και από την Κέρκυρα. Ειδικά στα μεγάλα παιχνίδια.
ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει νόστος των ξενιτεμένων Ηπειρωτών για την γενέτειρα πατρίδα.
Φτωχός τόπος η Ήπειρος. Πολλά παιδιά της πήγαν στην ξενιτιά για ένα καλύτερο αύριο. Δεν υπάρχει μέρος στην υφήλιο που να μην υπάρχουν ξενιτεμένοι Ηπειρώτες. Όμως ποτέ δεν ξέχασαν τον τόπο που γεννήθηκαν. Και οι απανταχού γης Ηπειρώτες παρακολουθούν και χαίρονται για τις επιτυχίες του «Άγιαξ». Είναι ο συνδετικός κρίκος, η γέφυρα με την γενέτειρα πατρίδα. Σε δύσκολα χρόνια υπήρξαν εμβάσματα από ξενιτεμένους Ηπειρώτες για την οικονομική ενίσχυση της ομάδας. Στο μπαράζ με τον Πανιώνιο στη Λάρισα, τον Μάιο του 1984, ήρθαν από τη Γερμανία μετανάστες με πτήση τσάρτερ για τον νυν υπέρ πάντων αγώνα. Το αεροπλάνο προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης και με δέκα λεωφορεία οι φίλαθλοι τράβηξαν για τη Λάρισα, για να ενισχύσουν την ομάδα τους.
ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει κόσμος, Ιστορία, επιτυχίες που κάνουν βαριά τη φανέλα του.
Είναι η ομάδα που στη δεκαετία του ’70 έφερε πρωτοποριακά πράγματα στο ελληνικό ποδόσφαιρο με την παρουσία των έξι παικτών από την Αργεντινή. Δεν είναι ένας κοινός σύλλογος της επαρχίας, από τους δεκάδες που υπάρχουν. Είναι μια θρυλική ομάδα, την οποία σέβονται και εκτιμούν και φίλαθλοι πέραν των Ιωαννίνων και της Ηπείρου. Το όνομά της δεν έγινε τυχαία βαρύ. Η καταξίωση στο ποδόσφαιρο είναι μια διαχρονική διαδικασία, όπου οι επιτυχίες, η εντυπωσιακή παρουσία του κόσμου, το καλό ποδόσφαιρο, οι μεγάλοι παίκτες, οι νίκες σε βάρος των μεγάλων ομάδων, δίνουν υπεραξία στο όνομα και στη φανέλα του κάθε σωματείου. Ο ΠΑΣ όχι απλώς αγαπήθηκε αλλά λατρεύτηκε από τους φιλάθλους του. Στα Γιάννινα πάρα πολλοί είναι μόνον ΠΑΣ Γιάννινα, χωρίς καμία συμπάθεια ή επιλογή άλλης ομάδας. Ο «Άγιαξ της Ηπείρου» είναι μια θρυλική ομάδα, το άστρο της οποίας δεν θα σβήσει ποτέ. Για τους Γιαννιώτες είναι τρόπος ζωής. Μπορεί σήμερα να μην είναι γεμάτες οι εξέδρες όπως παλιότερα, κάτι που συμβαίνει σε όλα σχεδόν τα γήπεδα, αλλά οι Γιαννιώτες πάντα ενδιαφέρονται για την ομάδα τους. Ο ΠΑΣ είναι σημείο αναφοράς στην καθημερινότητά τους. Στις επιτυχίες γελά η πόλη και στις άσχημες στιγμές μελαγχολεί. Όταν το 2016 αγωνίστηκε για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκή διοργάνωση (Γιουρόπα Λιγκ) ταξίδεψαν στη Νορβηγία για το πρώτο ματς με την Όντ πάνω από επτακόσιοι φίλαθλοι. Ποια άλλη επαρχιακή ομάδα θα έπαιζε τόσο μακριά και θα είχε τόσο κόσμο; Συγκλονιστική ήταν η παρουσία των Ηπειρωτών και στο ματς με την Άλκμααρ στο γήπεδο Περιστερίου. Το ματς έγινε εκεί γιατί το στάδιο της πόλης δεν πληρούσε τις προδιαγραφές. Δεν υπήρχε άδεια θέση στις εξέδρες, κάτι που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στους Ολλανδούς ποδοσφαιριστές. Στο τέλος του αγώνα όλοι μαζί πήγαν μπροστά από τον κόσμο και τον αποχαιρέτησαν με θερμό χειροκρότημα. Για αρκετές ημέρες στην ιστοσελίδα της Άλκμααρ ήταν η φωτογραφία με το γεμάτο γήπεδο και τις κυανόλευκες σημαίες. Με αυτή την ενέργεια οι Ολλανδοί τίμησαν τον κόσμο του ΠΑΣ.
Το στάδιο «Ζωσιμάδες» και οι εθνικοί ευεργέτες
ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει…στάδιο Ζωσιμάδες.
Είναι η ιστορική έδρα του, ταυτισμένη με την ιστορική διαδρομή. Το όνομα του σταδίου φέρει το όνομα των έξι αδελφών Ζωσιμά, με καταγωγή από το Γραμμένο Ιωαννίνων. Ασχολήθηκαν με το εμπόριο στο Λιβόρνο της Ιταλίας, απέκτησαν χρήματα που διέθεσαν για να κάνουν ευεργεσίες στα Γιάννινα αλλά και στην Αθήνα. Έχτισαν σχολεία, την ξακουστή Ζωσιμαία Σχολή, γηροκομεία, βοήθησαν άπορες οικογένειες. Στο όνομα του σταδίου «Ζωσιμάδες» τιμώνται όλοι οι εθνικοί ευεργέτες, Ηπειρώτες στην συντριπτική πλειονότητά τους, οι οποίοι βοήθησαν για την αναστήλωση του έθνους. Πολλά έργα έκαναν στην Αθήνα. Με χρήματα των μεγάλων Ηπειρωτών ευεργετών δημιουργήθηκαν το Ζάππειο Μέγαρο και η γύρω περιοχή του, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο Ψυχικού, το Τοσίτσειο Αθηνών, η Ακαδημία, το Πανεπιστήμιο, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αστεροσκοπείο, η Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Βαρβάκειο Λύκειο, η Γεωργική Σχολή, το Παναθηναϊκό Στάδιο, η Ριζάριος Σχολή και τόσα άλλα κοινωφελή ιδρύματα, που σήμερα κοσμούν την Αθήνα. «Αν από την Αθήνα αφαιρέσουμε τα έργα των Ηπειρωτών ευεργετών, δεν ξέρω τι ακριβώς θα απομείνει…» είχε πει κάποτε ο διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης, Ευάγγελος Φωτιάδης. Τον Φλεβάρη του 1976, σε μια παράσταση διαμαρτυρίας της διοίκησης του ΠΑΣ στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού που είχε τα γραφεία στην οδό Πανεπιστημίου, ο τότε πρόεδρος Χριστόφορος Παπαδόπουλος κάλεσε τον γενικό γραμματέα στη βεράντα και του είπε: «Ό,τι βλέπετε γύρω σας, κύριε γενικέ, έγιναν με χρήματα των Ηπειρωτών. Ως Ηπειρώτες έχουμε απαίτηση να κάνετε όλες τις ενέργειες για να σταματήσουν σε βάρος μας οι αδικίες…». Η διαμαρτυρία έγινε με αφορμή τη σφαγή του ΠΑΣ από την διαιτησία στο παιχνίδι με την ΑΕΚ στο Άργος, όπου ο «Άγιαξ» έχασε 1-0 με γκολ του Μίμη Παπαϊωάννου που δεν είχε περάσει την γραμμή της εστίας.
ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει κυανόλευκη φανέλα με σήμα τον ταύρο.
Η φανέλα είναι ο συμβολισμός όλων των παραπάνω στοιχείων που κάνουν τον κάθε Ηπειρώτη να λέει με περηφάνια «είμαι ΠΑΣ Γιάννινα». Όλοι οι παίκτες που αγωνίστηκαν στην τοπική ομάδα ένιωσαν το ειδικό βάρος αυτής της φανέλας και την αξία που δίνει σε όποιον τη φορά. Σήμα της είναι η μια όψη από το αρχαίο νόμισμα της Ηπείρου, απεικονίζοντας τον ταύρο, την δάφνη με την επιγραφή «ΑΠΕΙ ΡΩΤΑΝ» που σημαίνει στην γενική της δωρικής έκφρασης «Των Ηπειρωτών». Στην 56χρονη Ιστορία του ο ΠΑΣ πέρασε και άσχημα χρόνια, δύσκολες καταστάσεις, φουρτουνιασμένα πελάγη. Κρατήθηκε όρθιος, δεν διαλύθηκε όπως άλλες ομάδες, ξαναβρήκε την πυξίδα σωτηρίας, γιατί είχε βαρύ όνομα, ένδοξη φανέλα και πολύ κόσμο στο πλευρό της. Όπως γράψαμε και άλλες φορές, οι ομάδες με κόσμο και Ιστορία, δεν χάνονται ποτέ.
Ο ΠΑΣ ανέδειξε δημάρχους και βουλευτές
ΠΑΣ Γιάννινα σημαίνει…κλαρίνο, παράδοση, δημοτική μουσική, λίμνη, Κάστρο, ομορφιές της πόλης.
Ακόμα και ο ιστορικός ύμνος της ομάδας, «ΠΑΣ Γιάννινα, Άγιαξ της Ηπείρου…», του αείμνηστου Αλέκου Κιτσάκη, είναι με δημοτική μουσική, ταυτισμένη με την λαϊκή παράδοση της Ηπείρου. Οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες, συνθέτες, τραγουδιστές του δημοτικού τραγουδιού είναι από την Ήπειρο. ΠΑΣ και Γιάννινα είναι ταυτόσημες έννοιες. Πολλοί λένε με δόση χιούμορ ότι «τα Γιάννινα είναι γνωστά για τη λίμνη, το Κάστρο και τον ΠΑΣ…». Στην προ επαγγελματικού ποδοσφαίρου εποχή μέσα από τον ΠΑΣ αναδείχθηκαν δήμαρχοι και βουλευτές. Στις διοικήσεις του εθήτευσαν επιστήμονες, επιχειρηματίες και η αφρόκρεμα της τοπικής κοινωνίας. Ο εκάστοτε πρόεδρος ήταν θεσμικό πρόσωπο του τόπου και ασκούσε μεγάλη επιρροή στον φίλαθλο κόσμο. Μιλάμε για εποχές που γέμιζε το στάδιο «Ζωσιμάδες» δύο ώρες πριν ξεκινήσουν οι αγώνες και στα εκτός έδρας παιχνίδια ένα κομβόι αυτοκινήτων και λεωφορείων ακολουθούσε την ομάδα. Ήταν δε εξόχως τιμητικό για τον κάθε Γιαννιώτη να είναι μέλος της διοίκησης του ΠΑΣ. Οι εποχές αυτές ασφαλώς έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, αλλά η λάμψη αυτών των εποχών δημιούργησαν τον θρύλο της ομάδας και το ειδικό βάρος του ονόματός της που την κράτησαν όρθια επί πολλά χρόνια και δημιούργησαν τον θρύλο του «Άγιαξ της Ηπείρου».
Συμπυκνώνοντας όλα τα παραπάνω, ως επίλογο μπορούμε να γράψουμε ότι ΠΑΣ σημαίνει Ήπειρος, Γιάννινα, κόσμος, Ιστορία. Είναι η βαριά κυανόλευκη φανέλα με σήμα τον ταύρο. ΠΑΣ είναι τα μεγάλα ματς και οι μεγάλες επιτυχίες. ΠΑΣ σημαίνει «Άγιαξ της Ηπείρου». Η μεγαλύτερη ομάδα της βορειοδυτικής Ελλάδας, η ποδοσφαιρική σημαία της Ηπείρου.
Βαγγέλης Γυφτόπουλος
