Έχει υποστηριχθεί ότι οι τρεις λεγόμενες Αβραμικές θρησκείες, δηλαδή ο Ιουδαϊσμός, ο Χριστιανισμός και ο Μουσουλμανισμός, εκτός του ότι είναι και οι τρεις μονοθεϊστικές, συνδέονται και από κάτι άλλο: αντιμετωπίζονται από τους διανοούμενους που υποστηρίζουν την πολιτική ταυτοτήτων για όλα τα δεινά που ταλανίζουν την ανθρωπότητα, μεταξύ των οποίων πατριαρχία, μισαλλοδοξία, σεξισμός, ομοφοβία, ρατσισμός κλπ. Εκτιμώ πως κάτι τέτοιο δεν είναι ακριβές.
Η πατριαρχική δόμηση της κοινωνίας χαρακτηρίζει και τις μη μονοθεϊστικές κοινωνίες. Στην αρχαία Αθήνα, οι γυναίκες ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Συγκεκριμένα, σπάνια αποκτούσαν μόρφωση, δεν ήταν αποδεκτό να κυκλοφορούν έξω από το σπίτι, εκτός και αν συνοδεύονταν από μια άλλη γυναίκα, μεγαλύτερη σε ηλικία. Επίσης, δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα ούτε επιτρεπόταν να κατέχουν και να διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία.
Στη Μεσοποταμία, τα πράγματα ήταν κάπως καλύτερα. Στους Σουμέριους, για παράδειγμα, οι γυναίκες είχαν ιδιοκτησιακά δικαιώματα και μάλλον δεν ήταν απαραίτητο να μην τις δει (άλλου) ανθρώπου μάτι.
Σε ό,τι αφορά στο σεξ ίσχυαν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Οι άντρες απολάμβαναν στην αρχαιότητα το εκτός γάμου σεξ. Υπήρχε, προφανώς, ο αγοραίος έρωτας – οι “πόρναι” για τους φτωχούς και οι “εταίραι” για τους ευκατάστατους. Η ομοφυλοφιλία, στην αρχαία Ελλάδα, τουλάχιστον, δεν υπήρχε ως έννοια. Ένας άντρας μπορούσε να πλαγιάσει με μια γυναίκα μια φορά, με έναν άνδρα σε μια άλλη και δεν υπήρχε θέμα. Έτσι απλά. Τώρα, για τις γυναίκες, προσωπικά δεν γνωρίζω λεπτομέρειες, δυστυχώς. Πάντως, υπάρχουν τα ερωτικά ποιήματα της Σαπφούς όπου αντικείμενο του πόθου είναι μια γυναίκα. Γενικά, στην αρχαιότητα οι γυναίκες ήταν σε σαφώς υποδεέστερη θέση από ό,τι οι άνδρες. Τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει ουσιαστικά σήμερα, δίχως να αρνούμαστε τα όσα βήματα έχουν γίνει ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση.
Σίγουρα, πάντως, δεν οφείλονται οι ανισότητες στις μονοθεϊστικές θρησκείες. Άλλωστε, ο θεσμός της δουλείας υπήρχε σε όλες τις παγανιστικές κοινωνίες.
Εξάλλου, σε σχέση με τη μομφή ότι οι λαοί που ασπάζονταν – και ασπάζονται – τον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ φημίζονται για βίαιη μετάδοση της κάθε θρησκείας με πολέμους, διώξεις κλπ, ισχύουν τα εξής: Όντως, στην Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε τον Θεό, διά στόματος Σαμουήλ, να δίνει εντολή στον βασιλιά του Ισραήλ Σαούλ να επιτεθεί στους Αμαληκίτες, αλλόθρησκο λαό, και να κατασφάξει με τους στρατιώτες του άντρες, γυναίκες, παιδιά, ακόμα και άλογα, γαϊδούρια, αιγοπρόβατα και αγελάδες. Για τους χριστιανικούς λαούς, γνωρίζουμε τις Σταυροφορίες όπου, να το πούμε απλά, άξεστοι Δυτικοευρωπαίοι έσφαζαν μουσουλμάνους στους Αγίους Τόπους με τις ευλογίες του Πάπα. Διαβόητη έχει μείνει στην ανθρώπινη ιστορία η δράση της Ιερής Εξέτασης, ενώ ισχυρό ήταν το αποτύπωμα των θρησκευτικών πολέμων στην Κεντρική Ευρώπη μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών. Για το Ισλάμ, τέλος, η ραγδαία επέκταση των Αράβων ήταν Ιερός Πόλεμος, ενώ τα βλέπουμε και σήμερα τα όσα συμβαίνουν με τους Ταλιμπάν και με το Ισλαμικό Χαλιφάτο (ISIS), σε Μέση Ανατολή, Αφρική και Ευρώπη. Όλα είναι αληθινά, αλλά τα βλέπουμε και αλλού.
Στην Ινδία η μουσουλμανική μειονότητα υφίσταται απηνείς διώξεις διαχρονικά. Το πιο εξωφρενικό είναι αυτό που συμβαίνει εδώ και κάποια χρόνια η μουσουλμανική μειονότητα τον Ροχίγκια υφίσταται εθνοκάθαρση ή γενοκτονία, αν θέλετε, από το επίσημο καθεστώς της Μιανμάρ. Να ενημερώσουμε ότι επίσημη θρησκεία στη Μιανμάρ είναι ο βουδισμός…
Όλες οι θρησκείες είναι ανθρώπινα δημιουργήματα. Επινοήσεις που, σε δεδομένη περίοδο κάθε φορά, κάλυπταν κάποιες κοινωνικές ανάγκες, αλλά από τη στιγμή που είναι ανθρώπινες εμπνεύσεις, αναπόφευκτα αντανακλούν και ανθρώπινες προκαταλήψεις και στρεβλώσεις. Όπως και με τις ιδεολογίες, το πρόβλημα δεν είναι στην θρησκευτική συνείδηση, αλλά μάλλον με κάτι βαθύτερο. Διαφωνώ με τον Ρουσσώ που πίστευε ότι ο άνθρωπος είναι από τη φύση του καλός, απλά διαφθείρεται από την πολιτισμένη κοινωνία. Ο άνθρωπος είναι και καλός και κακός, ικανός για τα καλύτερα και τα χειρότερα. Τώρα, ποιος είναι ο τρόπος να αναδειχθεί σε όλους και σε όλες η καλύτερη εκδοχή του ή της, δεν το γνωρίζω. Αλλά ούτε και οι life coaches.
Ο Τοποτηρητής
