Ο Κλέων, το όνομα του οποίου δόθηκε στον καύσωνα που ενέσκηψε και μας ταλαιπωρεί τελευταία, ήταν Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός. Ο Αριστοφάνης στις κωμωδίες του και ο Θουκυδίδης στην Ιστορία του, τον παρουσιάζουν ως πολεμοκάπηλο και δημαγωγό.
Η αλήθεια είναι πως ενώ ξεκίνησε αντιπολιτευόμενος τον Περικλή, μετά τον θάνατο του τελευταίου το 429 π.Χ. από τον λοιμό που έπληξε την Αθήνα, τον διαδέχτηκε στην ηγεσία των Δημοκρατικών. Εξασφάλισε την υποστήριξη των φτωχότερων στρωμάτων αυξάνοντας τον μισθό την Ηλιαστών (δικαστές και ένορκοι στην Ηλιαία, λαϊκό δικαστήριο). Το πρόβλημα ήταν πως για να πραγματοποιηθεί αυτή η αύξηση, φορολογήθηκαν ακόμη περισσότερο οι “σύμμαχοι” (το βάζω σε εισαγωγικά, καθώς στην πράξη ήταν υποτελείς στους Αθηναίους).
Ο Κλέων διέθετε ευφράδεια, δυνατή φωνή και συγκινούσε τα πλήθη, με αποτέλεσμα να χειραγωγεί την κοινή γνώμη. Δε δίστασε να παρουσιάσει σαν δική του επιτυχία την κατάληψη της φρουράς στην Σφακτηρία και τη σύλληψη επίλεκτου σώματος Σπαρτιατών πολεμιστών, ενώ η επιτυχία της επιχείρησης οφειλόταν, μάλλον, στον άλλο Αθηναίο στρατηγό Δημοσθένη.
Η σκληρότητά του ήταν παροιμιώδης. Το 427 π.Χ. προς στιγμήν έπεισε στην Εκκλησία του Δήμου τους Αθηναίους να θανατώσουν κάθε αρσενικό στην Μυτιλήνη ως τιμωρία επειδή προσπάθησαν να αποχωρήσουν από τη “συμμαχία”. Ευτυχώς, η μακρά αγόρευση του Διοδότου το απέτρεψε. Δυστυχώς, δεν αποφεύχθηκε η εκτέλεση χιλίων ηγετών και άλλων επιφανών Μυτιληναίων.
Το 422 π.Χ. εστάλη με πλοία και στρατό για να καταλάβει την Αμφίπολη. Εκεί αντιμετώπισε τους Σπαρτιάτες με επικεφαλής τον ικανό στρατηγό Βρασίδα. Τόσο ο Κλέων όσο και ο Βρασίδας δεν επέτρεπαν να προχωρήσουν επαφές για συνθηκολόγηση, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Οι Αθηναίοι ηττήθηκαν στην Αμφίπολη, και σκοτώθηκαν στη μάχη και οι δύο αντίπαλοι στρατηγοί. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για ανακωχή, πραγματοποιήθηκαν διαπραγματεύσεις, και τελικά επετεύχθη το 421 π.Χ. η Ειρήνη του Νικία (Αθηναίος στρατηγός που διακρινόταν για τη μετριοπάθειά του, και διαδραμάτισε καίριο ρόλο ώστε να γίνει ειρήνη).
Υπάρχουν κάποιοι ιστορικοί που υποστηρίζουν ότι τόσο ο Αριστοφάνης όσο και ο Θουκυδίδης ήταν ίσως υπερβολικοί στην κριτική τους στον Κλέωνα λόγω εμπάθειας. Υποστηρίζουν ακόμη ότι πρέπει να του αναγνωριστεί πως πήρε μέτρα υπέρ των φτωχότερων. Από την άλλη, όμως, τα όποια μέτρα στήριξης πήρε, ήταν σε βάρος των συμμάχων – που ήδη ήταν δυσαρεστημένοι – ενώ η συνέχιση του πολέμου, την οποία ο Κλέων υποστήριζε αδιάλλακτα, οδήγησε στην φτωχοποίηση περισσοτέρων Αθηναίων.
Αν δεχτούμε ότι στόχος για την ονοματοδότηση της κακοκαιρίας, κάθε φορά, είναι ο ευφημισμός, μάλλον το όνομα “Κλέων” ήταν ατυχής επιλογή. Θα ήταν προτιμότερο ο καύσωνας να ονομαστεί “Κλεισθένης” από το όνομα του Αθηναίου ευγενούς που θεμελίωσε τη δημοκρατικό πολίτευμα πρώτος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τι να πεις. Πάλι καλά που δεν τον βγάλαν (τον καύσωνα) “Κριτία”. Ποιος ήταν αυτός; Αυτό είναι μια άλλη ιστορία!
Ο Τοποτηρητής
